Żaden reporter, przyjaciel, członek rodziny ani przedstawiciel ambasady USA nie zostaną wpuszczeni na salę sądową w Jekaterynburgu. Rosyjscy prokuratorzy twierdzą, że reporter „Wall Street Journal” zebrał tajne informacje dotyczące rosyjskiego producenta czołgów.
Zamknięte procesy standardem w Rosji
Gershkovich, jego gazeta i rząd USA odrzucają te zarzuty. Prezydent USA Joe Biden nazwał przetrzymywanie dziennikarza „całkowicie nielegalnym”.
Zamknięte procesy są w Rosji standardową procedurą w sprawach o rzekomą zdradę stanu lub szpiegostwo z udziałem tajnych materiałów państwowych. Kreml twierdzi, że sprawa i jej ustalenia należą do sądu, ale komunikuje – nie publikując dowodów – że Gershkowich został złapany „na gorącym uczynku”.
„W sądzie będą obecni jedynie sędzia, prokurator, oskarżony, jego prawnik i urzędnik. Zabrania się filmowania i nagrywania dźwięku” – oznajmił Jewgienij Smirnow z Perwowo Otdeła (Pierwszego Wydziału), stowarzyszenia specjalizującego się w pomaganiu oskarżonym w takich sprawach. Stowarzyszenie nie uczestniczy jednak w sprawie Gershkovicha.
„Dla oskarżonego jest to zawsze trudne. Otwarty proces oznacza szansę na zwrócenie się do opinii publicznej, szansę na otrzymanie wsparcia i zobaczenia bliskich w trudnym momencie życia” – powiedział agencji Reutera.
Fikcyjny proces i fałszywe oskarżenia
Almar Latour, dyrektor generalny Dow Jones i wydawca „Wall Street Journal” powiedział, że procesu, niezależnie od tego, czy jest otwarty, czy zamknięty, nie należy traktować dosłownie. „To fikcyjny proces, fałszywe oskarżenia. Jakkolwiek by to zostało przedstawione, nie zmienia to podstawowych faktów” – powiedział agencji Reutera w rozmowie telefonicznej.
„Fałszywe oskarżenia wniesione przez autokratyczny reżim, który toczy wojnę z dziennikarstwem i wiarygodnymi informacjami w kraju i za granicą. Niezależnie od tego, jak odbędzie się proces, nie likwiduje on leżącego u jego podstaw skandalicznego ataku na wolną prasę i wolność Evana” – stwierdził Latour.
Wiele zachodnich organizacji informacyjnych wycofało swoich pracowników z Rosji po rozpoczęciu przez nią inwazji na Ukrainę na pełną skalę w lutym 2022 roku. Gershkowich był jednym z tych, którzy pozostali. Miał misję reporterską w Jekaterynburgu na Uralu w Rosji, kiedy 29 marca ubiegłego roku został aresztowany przez służby bezpieczeństwa FSB.
Gerskhovich, przetrzymywany przez prawie 16 miesięcy w moskiewskim więzieniu Lefortowo jest w gronie Amerykanów zatrzymanych w Rosji w czasie, gdy stosunki między Moskwą a Waszyngtonem są najbardziej konfrontacyjne od ponad 60 lat. Należą do tej grupy rosyjsko-amerykańska dziennikarka Ałsu Kurmaszewa i Paul Whelan, były żołnierz piechoty morskiej, który odsiaduje wyrok 16 lat za szpiegostwo.
„Los Evana zostanie rozstrzygnięty nie w sali sądowej”
Władimir Putin powiedział, że Rosja jest otwarta na pomysł wymiany więźniów z udziałem Gershkovicha. Wiceminister spraw zagranicznych Rosji Siergiej Riabkow powiedział w zeszłym tygodniu, że „piłka jest po stronie USA”. Prawnik Smirnow przebywający poza granicami Rosji powiedział, że taki proces trwa zazwyczaj od dwóch do trzech miesięcy.
Według niego w putinowskiej Rosji nie było precedensu, aby oskarżony w sprawie o szpiegostwo został uniewinniony podczas rozprawy, ale ostateczny wynik dla Gershkovicha zostanie ustalony gdzie indziej.
„Nie ma wątpliwości, że władze rosyjskie wszczęły tę sprawę wyłącznie z powodów politycznych” – powiedział Smirnow. „Ostateczny los Evana zostanie rozstrzygnięty nie w sali sądowej, ale w kręgach polityki wysokiego szczebla”.