Sieć polskich blogów dezinformacyjnych Lega Artis, News na Dziś i Daily Blitz serwuje treści z prokremlowskich mediów – wynika z raportu przygotowanego przez naukowców z Alliance for Securing Democracy Uniwersytetu w Amsterdamie i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ich raport powstał przy użyciu specjalistycznych narzędzi, które pozwoliły na wykrycie powiązań.
Lega Artis to nazwa warszawskiej kancelarii prawnej, a jednocześnie bloga, poza treściami związanymi z prawem publikującego również dezinformacje, wymierzone najczęściej w Ukraińców i ich sojuszników.
– Z naszych badań wynika, że Lega Artis to blog powiązany z trzema innymi stronami, które aktywnie kopiują (lub „piorą”, jeśli chcemy używać branżowych określeń) materiały z Ria Novosti/Radia Sputnik i Zero Hedge. Dla przypomnienia – są to działania łamiące przepisy Unii Europejskiej, jeśli chodzi o kopiowanie treści Sputnika – wyjaśnia Kamila Koronska, specjalistka z Uniwersytetu w Amsterdamie.
O sprawie kancelarii Lega Artis pisaliśmy w styczniowym numerze „Press” – wskazując na cechy zbieżne z rosyjską narracją w publikowanych na jej blogu materiałach. Cały tekst można znaleźć tutaj.
Jak zwracają uwagę eksperci, w lutym 2022 roku kancelaria przekształciła się z doradztwa prawnego w „niezależny portal informacyjny”. Produkcja treści, w których często nawiązuje się do poglądów prokremlowskich, rosła w ciągu następnych dwóch lat, gwałtownie narastając w trakcie ważnych wydarzeń, takich jak wybory w Polsce w 2023.
Badacze podjęli się zarówno analizy metadanych serwisu, jak i analizy treści, które pojawiały się w serwisie od jego powstania do 10 stycznia 2024 roku. Ze strony internetowej Lega Artis wyekstrahowali metadane za pomocą narzędzia do dopasowywania treści i kodu opracowanego przez firmę ASD. Dzięki temu można było ustalić, czy strona udostępnia wskaźniki techniczne innym stronom internetowym, co sugeruje, że może stanowić część większej sieci informacyjnej.
„Kiedy odkryliśmy potencjalne dopasowania, przeszukaliśmy te witryny, aby określić liczbę artykułów, które miały identyczne ścieżki URL i tagi tytułowe z tymi znalezionymi w Lega Artis” – piszą naukowcy w raporcie. Korzystając z funkcji dopasowywania treści w narzędziu ASD, które przeszukuje usługi wyszukiwania takie jak Google, Bing, Yandex, Wiadomości Google i Wiadomości Bing, bazę danych GDELT i Copyscape pod kątem tekstu ściśle odpowiadającego kwestionowanym artykułom udało się wykryć duplikaty treści.
Użyte narzędzia pozwoliły ustalić, że strona Legaartis.pl jest powiązana z dwoma witrynami – News na Dziś (newsnadzis.pl) i Daily Blitz (dailyblitz.de). News na Dziś działa w języku polskim i kieruje się do lokalnych odbiorców, natomiast Daily Blitz obsługuje polską diasporę w Niemczech, publikując treści w języku polskim, niemieckim i angielskim. Do tych dwóch witryn dołączyła też nowa witryna plotkarska, Plotkosfera.pl, która jednak na razie koncentruje się na gwiazdach i ofertach promocyjnych sieci handlowych.
Jak ustalili badacze, spośród 3066 artykułów opublikowanych przez Lega Artis od chwili powstania do stycznia 2024 roku ok. 970 było identycznych lub prawie identycznych z artykułami znalezionymi w Daily Blitz. 384 artykuły okazały się identyczne lub prawie identyczne z artykułami znalezionymi w News na Dziś, co stanowi 31 proc. i 12 proc. całkowitej zawartości Lega Artis.
Analiza treści pozwoliła na odkrycie kopii artykułów z News na Dziś, które pierwotnie zostały opublikowane na Zero Hedge – blogu finansowym założonym przez urodzonego w Bułgarii byłego bankiera inwestycyjnego Daniela Ivandjiiskiego, który został oskarżony przez rząd USA, Instytut Rand i dziennikarzy śledczych o szerzenie rosyjskiej propagandy. Dalsze badania pozwoliły na powiązanie polskich stron z rosyjskim Rossija Siewodnia. Ustalono też, że część treści została usunięta z polskich serwisów, choć ślady po nich pozostały w indeksach wyszukiwarek. Strony powiązane z Lega Artis wykorzystywały również zdjęcia ze Sputnik Media Bank, który jest częścią rosyjskich mediów państwowych Sputnik News.
Badacze ustalili, że Lega Artis, przedstawiający się jako niezależna platforma, korzysta z treści m.in. RIA Novosti.
Jak podkreśla Fundacja Centrum Badań nad Współczesnym Środowiskiem Bezpieczeństwa, sytuacja ta stwarza okazję do interwencji polskiego rządu. Oznaczając polskie serwisy publikujące rosyjskie informacje państwowe, rząd mógłby przeciwdziałać wysiłkom zmierzającym do ominięcia zakazów nałożonych przez Komisję Europejską po inwazji Rosji w lutym 2022. Zapobiegałby w ten sposób przedostawaniu się treści rosyjskich mediów państwowych do polskiego ekosystemu medialnego. Cały raport w języku angielskim można znaleźć na stronie Alliance for Securing Democracy.