W tegorocznym konkursie jury w składzie: Konstantinos Tsakalidis (Grecja) – jako przewodniczący, Anna Bedyńska, Jewhen Małoletka (Ukraina), Weronika Mirowska oraz Andrzej Zygmuntowicz wybrało do finału 49 zdjęć pojedynczych (Single), 9 reportaży (Stories) oraz 5 projektów dokumentalnych (Documentary Projects), wykonanych przez 57 autorów.
– Zobaczyliśmy bardzo dobre zdjęcia. Szczególnie w kategorii „Stories” poziom był wysoki. Gratulacje dla wszystkich uczestników – mówił w przygotowanym wcześniej wystąpieniu Konstantinos Tsakalidis, przewodniczący jury. Tsakalidis nie mógł przyjechać, tłumaczył, że napięta sytuacja polityczna w Grecji nie pozwoliła mu wyjechać z kraju. Dodał też: – Muszę przyznać, że jako Grek zazdroszczę wysokiego poziomu tego wydarzenia, które utrzymuje się przy życiu przez tyle lat. Jest to coś, czego brakuje greckim fotoreporterom.
Najwyżej – tytułem Zdjęcie Roku Grand Press Photo – oceniona została praca autorstwa Wojciecha Grzędzińskiego.
– To jest zdjęcie z miasta, w którym mieszkam. Mniej więcej połowa ludzi w tym bloku to byli przesiedleńcy z innych rejonów Ukrainy i ta wojna znów ich dopadła w – wydawałoby się – bezpiecznym schronieniu. Dziewczyna ze zdjęcia przeżyła, ma się dobrze, mimo ciężkiej hipotermii – mówił Wojciech Grzędziński. – Cieszę się, że konkurs trwa, że fotografia fotoreporterska istnieje, pomimo faktu, że jest ciężko.
Podczas gali wręczono także nagrody specjalne oraz rozstrzygnięto konkurs Photo Book of the Year 2022. Wskazanie do tej nagrody ustaliło odrębne jury w składzie Janusz Fogler, Maga Ćwieluch, Katarzyna Sagatowska i Paweł Rubkiewicz. Photo Book of the Year otrzymał Mariusz Forecki za książkę „Kurz”.
Mariusz Forecki: – Jestem wzruszony. Z tego powodu chociażby, że uświadomiłem sobie po 35 latach od zrobienia pierwszej fotografii, że udało mi się sfotografować proces. To nadało sens mojej wieloletniej pracy. Chcę podkreślić, że ta książka to nie tylko moja fotografia, to też osoby najbliższe z rodziny – Julia i Ania – które musiały przechodzić to wszystko, moje wyjazdy, w czasach, gdy jeszcze nie było internetu i telefonii komórkowej.
Nagroda od Provident Polska trafiła do Artura Barbarowskiego (East News). Autor sfotografował upadek jednego z zawodników podczas meczu Ligii Mistrzów w amp futbolu. – Zasadniczo chciałem podziękować swojej żonie, bo wiele lat namawiała mnie, bym wysłał coś na konkurs, i w końcu wysłałem – powiedział laureat i dodał, nawiązując do amp futbolistów: – Chciałem przy okazji życzyć naszej reprezentacji w piłce nożnej takiego hartu ducha, takiej ambicji, jaką mają ci faceci.
Nagrodę Internautów – tutaj głosować mógł każdy poprzez stronę internetową Press.pl – otrzymał Robert Kuszyński za pracę dla „OKO.Press”. Fotografia przedstawia policjantów, którzy użyli siły wobec aktywisty Lotnej Brygady Opozycji w trakcie 150. miesięcznicy smoleńskiej.
Fotografowie, którzy nie ukończyli 26 roku życia i nie startowali dotąd w konkursie Grand Press Photo, mogli wziąć udział w konkursie Young Poland.
W kategorii Young Poland – Single pierwsze miejsce przypadło Michaelowi Toporowskiemu z Akademii Sztuki w Szczecinie. Jego zdjęcie to sugestywny portret przyjaciółki, który oddaje emocje związane z traumą z przeszłości.
W kategorii Young Poland – Stories pierwsze miejsce przyznano Dominikowi Księżykowi z Akademii Sztuki w Szczecinie. „Wyimaginowana wizja Norwegii, jako krainy miodem i mlekiem płynącej, towarzyszy każdemu, kto choć raz zamarzył o wyprawie do krainy fiordów; prawda ma jednak różne oblicza” – czytamy w opisie pracy.
Wyróżnienie otrzymał Kacper Wielgus z Pałacu Młodzieży w Tarnowie (temat zdjęcia: 72-letni Henryk Błaszkiewicz po przejściu na emeryturę uznał, że nadszedł czas, aby zająć się swoją pasją z dzieciństwa, jaką było modelarstwo’ pomaga mu to w walce z chorobą nowotworową).
Podczas gali GPP nagrodzono autorów kilkudziesięciu zdjęć w kilkunastu kategoriach. Poniżej wszyscy nagrodzeni.
- KATEGORIA SINGLE – OWN VISION
I miejsce – Emilia Martin dla Blind Magazine. („Autoportret autorki projektu „The blue of the far distance” o problemie zanieczyszczenia światłem i relacji człowieka z rozgwieżdżonym niebem”)
- KATEGORIA SINGLE – PEOPLE
I miejsce – Tomasz Lazar, freelancer („29 kwietnia doszło do ostrzału. 15-letni Igor z Siewierska usłyszał wybuch i zaczął biec, aby się schować. „Nie zdążyłem, straciłem na chwilę przytomność. Kiedy się ocknąłem, mocno krwawiłem”. Zaniesiono go do piwnicy, później przewieziono do szpitala w Bachmucie, a następnie do Lwowa”)
– To był tydzień bardzo intensywnej pracy. Dziękuję wszystkim, którzy umożliwili mi wejście do szpitala we Lwowie – powiedział na scenie Tomasz Lazar.
II miejsce – Anna Hernik, CGM.pl („14-letnia Nina żegna się z umierającym ukochanym dziadkiem”)
III miejsce – Agnieszka Sadowska, „Gazeta Wyborcza – Białystok” („Aktywista zwany Człowiekiem Lasu uratował życie Julie z Rwandy. Ukrywała się w bagnistym lesie w Puszczy Białowieskiej, w obawie przed pushbackiem na stronę białoruską”)
- KATEGORIA SINGLE – CULTURE, HOBBY, SPORT
I miejsce – Bartłomiej Zborowski, Activ’Images („Zawodnik na trasie pływackiego etapu zawodów Garmin Iron Triathlon Ślesin”)
– Chciałem podziękować tym, którzy kiedyś przestali we mnie wierzyć i przestałem pracować w pewnej agencji, i tym, którzy zaczęli we mnie wierzyć, ludzi triathlonu – powiedział na scenie Bartłomiej Zborowski.
II miejsce – Paweł Jędrusik, TVS.pl („Dziady żywieckie z grupy Jukace z Zabłocia witają Nowy Rok”)
– Cieszę się, że wśród tylu znakomitych zdjęć, ale niestety smutnych, ukazujących ludzkie tragedie, znalazło się też miejsce na zdjęcie radosne. Polecam wszystkim to święto, jest na co popatrzeć – powiedział Paweł Jędrusik.
III miejsce – Andrzej Banaś, Polska Press („Junior Tour de Pologne, jeden z dziecięcych kolarzy, upada podczas wyścigu”)
- KATEGORIA SINGLE – CLIMATE, RESPONSIBILITY
I miejsce – Rafał Gołuszka, SOS COSTA BRAVA („Cichy protest przeciwko wycince drzew pod budynki turystyczne na Costa Brava”)
II miejsce – Marcin Bielecki, Polska Agencja Prasowa („Żołnierze 14. Zachodniopomorskiej Brygady Obrony Terytorialnej wspierają straż pożarną przy oczyszczaniu Odry ze śniętych ryb”)
III miejsce – Aleksy Witwicki, Xinhua News Agency („Pawilon orientarium w łódzkim zoo to ogromny kompleks z fauną i florą Azji Południowo-Wschodniej. Codziennie można tam podziwiać wodne kąpiele indyjskich słoni”)
- KATEGORIA SINGLE – CURRENT EVENTS
I miejsce – Wojciech Grzędziński, freelancer („Ukraińscy ratownicy uwolnili spod gruzów mieszkania na ósmym piętrze skrajnie wyczerpaną i wychłodzoną kobietę”)
Wojciech Grzędziński odebrał nagrodę i powiedział: – Mam duży problem z przyjęciem gratulacji, bo mówimy o zdjęciach wojennych, tam na miejscu zginęło ponad 40 osób – powiedział fotoreporter, po czym dodał: – Pomoc Ukraińcom to maraton, nie sprint.
II miejsce – Adam Burakowski, Agencja Fotograficzna Reporter („Ambasador Federacji Rosyjskiej podczas próby złożenia wieńca na Cmentarzu Żołnierzy Radzieckich. Czerwonym płynem oblała go protestująca przeciw wojnie Ukrainka Iryna Zemlyana”)
III miejsce – Jakub Porzycki, „Gazeta Wyborcza – Kraków” („Policjanci ścigają osobę wbiegającą z tęczową flagą na wzgórze wawelskie podczas demonstracji w miesięcznicę pogrzebu Lecha i Marii Kaczyńskich”)
- KATEGORIA STORIES – CURRENT EVENTS
I miejsce – Marek M. Berezowski, dla „Pisma. Magazynu opinii” („Ukraiński Bachmut w wyniku rosyjskich ostrzałów pozostał bez mediów, pogrążył się w ciemności. W grudniu 2022 roku wolontariusze z Kijowa uruchomili trzy tak zwane Punkty Niezłomności. Dzięki generatorom prądu i Starlinkom można było w nich naładować telefony, połączyć się z internetem i dać znać rodzinie, że jeszcze się żyje”)
Marek Berezowski: Wojna i tragedia ludzka nigdy nie są historią. To my – dziennikarze – zamieniamy wojnę w historię. Dla Ukraińców to zagrożenie egzystencjalne. Kluczową kwestią dla fotoreporterów jest wrażliwość, empatia – mówił Berezowski po odebraniu nagrody. Dodał też: – Nie ma co ukrywać, że warunki pracy dla polskich fotoreporterów – tych, którzy dokumentują tę tragedię – są mało korzystne. Dziś mamy święto fotografii, ale co roku jest ono też pewną formą stypy. Polski fotoreportaż fukcjonuje dzięki temu, że Polacy pracują dla zachodnich mediów. Może uda się zorganizować jakieś forum branżowe w tej sprawie?
II miejsce – Jędrzej Nowicki, „Die Zeit” („Wyzwolenie Iziumu 10 września 2022 roku stało się jednym z najważniejszych momentów trwającej inwazji Rosji na Ukrainę. Ukraińskie wojsko po wkroczeniu do miasta odkryło nie tylko sale tortur w celach lokalnego komisariatu, ale też masowy grób na obrzeżach miasta, w którym pochowano ponad 400 ciał”)
- KATEGORIA STORIES – CLIMATE, RESPONSIBILITY
I miejsce – Michał Siarek, „The New York Times” („Tuż po rosyjskiej agresji do podkijowskiego ośrodka Natalii Popovy zaczęły trafiać z linii frontu lwy, tygrysy, niedźwiedzie, gady i egzotyczne ptaki porzucone przez właścicieli. Popova, z pomocą wolontariuszy, przyjmowała je do swojego azylu, gdzie mogły być leczone i przygotowane do dalszej ewakuacji. Po polskiej stronie dr Ewa Zgrabczyńska, dyrektorka zoo w Poznaniu, odpowiedziała na apel Natalii Popovy, aby pomóc ewakuować zwierzęta”)
II miejsce – Damian Lemański, Bloomberg („Najsilniejsi” to reportaż o pracownikach firmy Wikom, którzy śmieciarkami i szambiarkami przemierzają gminę Korsze i sprzątają ją z odpadów”)
Damian Lemański po podziękowaniach powiedział nieco metaforyczne: – Dedykuję tę nagrodę wszystkim ludziom, którzy sprzątają ten świat.
- KATEGORIA STORIES – PEOPLE
I miejsce – Łukasz Cynalewski, „Gazeta Wyborcza – Poznań” („Codzienność Jolanty Muszyńskiej opiekującej się 27-letnią córką Magdaleną chorującą na porażenie mózgowe)
II miejsce – Adam Ługiewicz, Pix.House („Życie Romów na poznańskim koczowisku. Obecnie mieszka tam od 40 do 120 osób”)
- KATEGORIA DOCUMENTARY PROJECT
I miejsce – Simona Supino, freelancerka („Wojna w Ukrainie trwa od 2014 roku. W moim projekcie nie chcę pokazywać wyłącznie jej, ale to, o co naprawdę się toczy. Jak destrukcyjnie działa propaganda i jak silnie rozwinięte są mechanizmy dezinformacji”)
– Gdy stałam na scenie konkursu ostatni raz – w 2014 roku – zrozumiałam, że moja praca ma znaczenie i jest ważna. Nie podejrzewałam wtedy, że ten konflikt tak długo zostanie w moim życiu – powiedziała na scenie Simona Supino. – Chciałabym dodać tylko, żebyśmy pamiętali – my dziennikarze, fotoreporterzy – o tym, że dokumentowanie tej wojny to nie tylko nasz obowiązek, ale i odpowiedzalność moralna.
II miejsce – Amadeusz Świerk, freelancer („Ukryta głęboko wśród lasów Karkonoszy chatka to sekretne miejsce spotkań wyjątkowej grupy wędrowców. Mimo braku elektryczności, bieżącej wody, prądu i internetu, co weekend wypełnia się ludźmi z rozmaitych środowisk, którzy na co dzień nie mieliby szansy się poznać”)
Amadeusz Świerk po podziękowaniach dla jury powiedział o swoich bohaterach: – Zaufali mi, pokazali mi swoją intymność, to dla nich powinny być te brawa.
- KATEGORIA: YOUNG POLAND – SINGLE
I miejsce – Michael Toporowski, Akademia Sztuki w Szczecinie („Portret Malwiny, mojej przyjaciółki. Ukazuje on emocje związane z traumą z przeszłości. Tatuaż w kształcie stryczka znajdujący się na policzku upamiętnia jej zmarłego chłopaka, który tak odebrał sobie życie”).
- KATEGORIA: YOUNG POLAND – STORIES
I miejsce – Dominik Księżyk, Instytut Twórczej Fotografii w Opavie („Wyimaginowana wizja Norwegii, jako krainy miodem i mlekiem płynącej, towarzyszy każdemu, kto choć raz zamarzył o wyprawie do krainy fiordów. Prawda ma jednak różne oblicza, a zetknięcie się z szarą codziennością niejednokrotnie odbiera nadzieję przybyszom z południa”)
– Cieszę się, że mogłem pokazać te dramaty, które dzieją się w tych domach, także pokojach bez okien – powiedział na scenie Dominik Księżyk.
WYRÓŻNIENIE – Kacper Wielgus, Pałac Młodzieży w Tarnowie, pracownia fotograficzna („72-letni Henryk Błaszkiewicz jest elektrykiem, który pracował w Tarnowskich Zakładach Mechanicznych. Po przejściu na emeryturę uznał, że nadszedł czas, aby zająć się swoją pasją z dzieciństwa, jaką było modelarstwo. Pomaga mu to też w walce z chorobą nowotworową, na którą zapadł w 2017 roku”)
- PHOTO BOOK OF THE YEAR 2022 – tytuł otrzymuje: „KURZ” Mariusza Foreckiego
- NAGRODA INTERNAUTÓW
Robert Kuszyński, OKO.press („Funkcjonariusze policji użyli siły wobec aktywisty Lotnej Brygady Opozycji w trakcie 150. miesięcznicy katastrofy smoleńskiej”)
- NAGRODA OD PROVIDENT POLSKA
Artur Barbarowski, AF East News („Mecz Ligii Mistrzów w Amp Futbolu, upadek jednego z zawodników”)
***
Partnerzy Grand Press Photo 2023:
Ambasadorzy konkursu i gali: Fujifilm, Nikon Europe B.V. Oddział w Polsce, Canon
Partner kategorii Climate, responsibility: Grupa KRUK
Partner kategorii Culture, hobby, sport: Provident Polska
Partner kategorii Own Vision: Stowarzyszenie Autorów ZAiKS
Partner kategorii People: Miasto Gdańsk
Partner kategorii Documentary Project: ERGO Hestia
Partner kategorii Young Poland: Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwer-sytetu Warszawskiego
Partner kategorii Photo Book: Krupa Art Foundation
Patroni medialni: Wirtualna Polska, Digital Camera, Fotopolis, National Geographic
Partnerzy gali: British American Tobacco, Studio Cocosound
Organizatorami konkursu są magazyn „Press” i Fundacja Grand Press.