Dziś wchodzą w życie przepisy definiujące i regulujące pracę zdalną. Polskie redakcje muszą teraz doprecyzować formułę zatrudnienia swoich dziennikarzy. Pracodawca nie będzie mógł odmówić wniosku o przejście na pracę zdalną m.in. kobietom w ciąży, osobom wychowującym dzieci, które nie skończyły czterech lat oraz opiekunom osób niepełnosprawnych. Nowe przepisy wprowadzają też pojęcie „okazjonalnej pracy zdalnej” w maksymalnym wymiarze 24 dni w danym roku kalendarzowym.
Dotychczas pojęcie pracy zdalnej było regulowane tzw. ustawą covidową (art. 3 ustawy z 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych). Ze względu na korzyści pracy zdalnej, dostrzegane zarówno przez pracodawców, jak i pracowników, ustawodawca przygotował przepisy wprowadzone do Kodeksu pracy, które 7 kwietnia zastępują dotychczas obowiązujące.
Według nowych regulacji praca zdalna to „zajęcie wykonywane całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość”. Zgodnie z tą definicją praca zdalna może być wykonywane w pełnym wymiarze lub częściowo.
Według nowych regulacji wykonywanie pracy zdalnej, jak i miejsce tej pracy będzie wymagało uzgodnienia. Zatrudnieni mogą wystąpić z taką inicjatywą do przełożonego. Również pracodawcy mogą zaproponować pracownikom podpisanie umowy określającej zasady pracy zdalnej.
Pracodawca nie może odmówić zgody na pracę zdalną kobietom w ciąży oraz osobom wychowującym dzieci przed ukończeniem 4. roku życia. Prawo do pracy zdalnej przysługuje również osobom sprawującym opiekę nad innym członkiem rodziny lub osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym posiadających orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Odmowa uwzględnienia wniosków wymienionych osób będzie możliwa tylko w przypadku, gdy praca zdalna jest niemożliwa ze względu na organizację i rodzaj pracy.
Wprowadzone przepisy dają pracodawcy prawo do przymusowego skierowania pracownika do pracy zdalnej, ale tylko w szczególnych okolicznościach:
- w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego,
- stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii
- oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu.
- Pracownik może być wysłany do pracy zdalnej, gdy pracodawca nie będzie mógł mu zapewnić bezpiecznych i higienicznych warunków pracy z powodu działania siły wyższej lub przyczyn losowych.
Według nowych przepisów zasady pracy zdalnej w konkretnej firmie mają być określone w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i organizacją związkową. Chodzi tu m.in. o:
- zasady pokrywania przez pracodawcę kosztów pracy zdalnej;
- ustalania ekwiwalentu pieniężnego;
- sposobu potwierdzania obecności na stanowisku pracy zdalnej,
- kontroli w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy
- oraz kontroli przestrzegania wymogów w zakresie bezpieczeństwa i ochrony informacji, w tym procedur ochrony danych osobowych.
Jeżeli nie ma organizacji związkowej, zasady pracy zdalnej powinny znaleźć się w regulaminie uzgodnionym z przedstawicielami pracowników.
Gdy nie dojdzie do porozumienia z związkami zawodowymi lub nie zostanie wydany regulamin, zasady wykonywania pracy zdalnej można określić w poleceniu wykonywania pracy lub w porozumieniu zawartym indywidualnie z konkretnym pracownikiem.
Wprowadzając pracę zdalną, pracodawca będzie miał dodatkowe obowiązki. Na mocy Kodeksu pracy jest bowiem zobowiązany m.in. do zapewnienia materiałów i narzędzi pracy niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej. Przepisy nakładają na pracodawcę obowiązek pokrycia takich kosztów, jak np. koszty serwisowe, energii elektrycznej i telekomunikacyjne.
Wprowadzona w życie nowelizacja Kodeksu pracy upoważnia pracodawcę do przeprowadzania kontroli pracownika w miejscu wykonywania przez niego pracy zdalnej. Sprawdzenie miejsca pracy zdalnej musi się odbywać na zasadach określonych przez strony w regulaminie, poleceniu pracy zdalnej bądź w porozumieniu zawartym z pracownikiem przez pracodawcę.
Do obowiązków pracownika w miejscu wykonywania pracy zdalnej należy m.in. utrzymywanie tego miejsca w czystości i zdatności do pracy, jak też zapewnienie, że inne elementy środowiska domowego lub osoby trzecie nie będą negatywnie wpływały na bezpieczeństwo wykonywania pracy zdalnej.
Nowe przepisy wprowadzają pojęcie „okazjonalnej pracy zdalnej” w maksymalnym wymiarze 24 dni w danym roku kalendarzowym. Pracownik będzie mógł wnioskować o takie uprawnienie w formie papierowej lub elektronicznej. Okazjonalna praca zdalna – w przeciwieństwie do pracy zdalnej – nie wymaga wewnątrzzakładowych regulacji. W jej przypadku pracodawca nie jest zobowiązany do pokrywania jej kosztów. W założeniu okazjonalna praca zdalna ma zapewnić większą elastyczność pracy.
RAS Polska – wydawca m.in. Onetu.pl i „Newsweek Polska” – od początku roku wprowadził hybrydowy model pracy: minimum dwa dni pracy stacjonarnej od wtorku do czwartku. – Nowe przepisy, które wchodzą w życie 7 kwietnia br., nie wpływają na zmianę modelu pracy przyjętego w Ringier Axel Springer Polska. Są dla nas okazją, aby uregulować kwestie pracy zdalnej pod kątem prawnym i systemowym, w tym m.in. zasady pokrywania kosztów związanych z pracą zdalną. Konieczne będzie również ponowne uzgodnienie pracy zdalnej z pracodawcą – mówi Agnieszka Skrzypek-Makowska, rzeczniczka RAS Polska.
– Nowe przepisy wchodzą w życie 7 kwietnia br. i tego dnia rozpoczną się rozmowy z przedstawicielami pracowników na temat docelowych rozwiązań. Ich efekty będziemy w pierwszej kolejności przedstawiać zespołowi Agory i poszczególnych spółek – odpowiada na pytania „Presserwisu” biuro prasowe Agory. – Zespoły Grupy Agora, w tym redakcje medialne, pracują obecnie w różnych formułach w zależności od specyfiki danego obszaru, choć dominującą formą pozostaje praca hybrydowa i zdalna. W tym zakresie wprowadzenie nowych regulacji nie będzie dla nas zmianą, a jedynie ważnym doprecyzowaniem funkcjonujących w firmie zasad.