Organizacja Firm Badania Opinii i Rynku na początku maja wystąpiła do prezesa Urzędu Zamówień Publicznych z wnioskiem o wszczęcie kontroli doraźnej. UZP przez kolejne dni analizował, czy zachodzą podstawy do wszczęcie postępowania, co stanowi wstępny etap kontroli. W środę OFBOR otrzymał z Urzędu potwierdzenie rozpoczęcia postępowania.
„KIM naruszył zasady konkurencyjności”
OFBOR we wniosku do UZP zarzucił KIM naruszenie przepisów przy udzieleniu zamówienia firmie Alternatywa Polska (umowa opiewa na 23,3 mln zł), która wykonuje nowe, deklaratywne badanie słuchalności radia. Wskazał na „zastosowanie trybu zamówienia z wolnej ręki bez zaistnienia ustawowych przesłanek” oraz „określenie warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w sposób nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia”.
Jak wskazała organizacja, aby można było zastosować zamówienie z wolnej ręki, musi wystąpić pilna potrzeba jego udzielenia, „przez którą należy rozumieć konieczność ochrony jakiegoś interesu, którego naruszenie zagrożone jest wystąpieniem nieprzewidywalnych okoliczności, a który to interes może doznać uszczerbku w przypadku zbyt długiego oczekiwania na udzielenie zamówienia publicznego”.
Pilna potrzeba – jak tłumaczył KIM – wynikała z terminów określonych przez organ założycielski, czyli Krajową Radę Radiofonii i Telewizji. OFBOR przywołał jednak uchwałę Krajowej Izby Odwoławczej, która wskazuje, że „nie do zaakceptowania jest okoliczność, w której zamawiający dostosowuje tryb udzielenia zamówienia publicznego do możliwości wydatkowania środków publicznych, przyznanych w ramach dotacji przez organ założycielski”.
Zdaniem OFBOR Krajowy Instytut Mediów „naruszył zasady konkurencyjności, przejrzystości i proporcjonalności, organizując postępowanie” z zamiarem działania na korzyść jednego wykonawcy.
Naruszenie dyscypliny finansów publicznych
OFBOR wskazał we wniosku, że do postępowania wartości 23,3 mln zł zaproszono podmiot, który nie prowadził działalności gospodarczej zgodnej z przedmiotem zamówienia. Organizacja przypominała, że firma Alternatywa Polska w 2020 roku miała 39 tys. zł przychodów i 149 tys. zł straty. „Był to podmiot, który nie spełniał minimalnych poziomów zdolności do udziału w podstępowaniu o udzielenie zamówienia na badanie opinii publicznej i nie dawał rękojmi należytego wykonania zamówienia” – napisał OFBOR.
„Zaproszenie do udziału w postępowaniu jest równoznaczne z określeniem jego warunków, należy zatem przyjąć, że Zamawiający dokonał określenia warunków udziału w postępowaniu w sposób nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia, co wypełnia znamiona naruszenia dyscypliny finansów publicznych” – czytamy we wniosku do UZP.
OFBOR podał również, że z opisu metodologii badania „nie wynika – w ocenie profesjonalnych badaczy, reprezentowanych przez Wnioskodawcę – potrzeba zaangażowania środków publicznych tak wielkiej wartości”.