W wieku 79 lat zmarła Maria Pańczyk-Pozdziej, była senator, emerytowana dziennikarka, inicjatorka konkursu „Po naszymu, czyli po śląsku” oraz autorka telewizyjnego cyklu „Sobota w Bytkowie”.
Maria Pańczyk-Pozdziej urodziła się 10 lipca 1942 r. w Tarnowskich Górach. W 1968 r. ukończyła filologię polską na Wydziale Filologiczno-Historycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu.
W latach siedemdziesiątych pracowała jako nauczycielka w szkołach tarnogórskich. Od 1971 r. była dziennikarką Radia Katowice.
W pracy dziennikarskiej zawsze zabiegała o godne i właściwe miejsce śląskiej kultury oraz gwary w dziedzictwie kultury narodowej. Była inicjatorką konkursu „Po naszymu, czyli po śląsku”. U jego podstaw legły etos pracy i wartości moralne, charakterystyczne dla Ślązaków, a przede wszystkim ich mowa. Dwukrotnie, w 1998 i 2004 r., konkurs był zorganizowany w Teksasie wśród tamtejszych potomków śląskich osadników. Laureaci dotychczasowych edycji tworzą formację „Po naszymu Czelodka”, propagującą śląski folklor, dialekt i obyczaje.
Była autorką cyklu programów „Sobota w Bytkowie” emitowanego w latach 1993-1999 w Telewizji Katowice. Wydała śpiewnik „Pośpiewomy po naszymu” i książki „Po naszymu, czyli po śląsku” oraz „Godomy, rządzymy, rozprawiomy”. Zasiadała w jury licznych konkursów o charakterze regionalnym, organizowanych w województwach śląskim i opolskim. Za swą pracę dziennikarską i społeczną, propagującą Śląsk i Ślązaków, wielokrotnie ją nagradzano.
W latach 2002-2005 sprawowała mandat radnej Sejmiku Województwa Śląskiego. Należała też do Stowarzyszenia Autorów ZAiKS.
Maria Pańczyk-Pozdziej była też senatorem VI, VII, VIII i IX kadencji. W Senacie VI kadencji była członkinią Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. W VII kadencji pracowała w Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą. W latach 2011–2015 pełniła funkcję wicemarszałek Senatu VIII kadencji.
W 2002 prezydent RP Aleksander Kwaśniewski odznaczył ją Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
W jednym z ostatnich wywiadów udzielonych Dziennikowi Zachodniemu mówiła:
„Ciągle powtarzam, że Ślązak nie musi umieć godać. Nie uważam, że to jest warunek sine qua non.
O byciu Ślązakiem decyduje przede wszystkim deklaracja zainteresowanego, a poza tym wychowanie, tradycje wyniesione z domu i chęć zachowania kulturowego dziedzictwa. A godanie być może, ale nie musi.
(…) Nie było gwary w mojej szkole podstawowej, a tym bardziej w liceum pedagogicznym, do którego uczęszczali uczniowie również z Zagłębia. Z gwarą zetknęłam się w dzieciństwie, gdy wyjeżdżałam do moich dziadków na opolską wieś. Trochę też na placu, ale to był bardziej żargon. Z czystą śląską, opolską gwarą zetknęłam się właśnie u moje starki i w konkursie <>, na który przyjeżdżali ludzie z różnych regionów Śląska. Powie to każdy z jurorów, żeśmy się wszyscy tych gwar przez trzydzieści lat konkursu uczyli.”
Zapytana o to, jak mówiła „ulica”, gdy dojeżdżała z Tarnowskich Gór do pracy w Polskim Radiu w Katowicach odpowiedziała:
„To był pociąg dalekobieżny z Kępno, z Herbów, a ruszał z Tarnowskich Gór o godzinie 4.20 i głównie dojeżdżali nim górnicy na ranną zmianę. Na ogół jeszcze spali. Pociąg był zawsze przepełniony. Panował w nim straszny zaduch, więc zawsze starałam się natychmiast otworzyć okno. Wtedy padały pod moim adresem niewybredne przekleństwa: K…, ledwo wlazła, a już wietrzy. Te swoiste epitety dźwięczą mi w uszach po dziś dzień. No i trudno powiedzieć, że była to literacka polszczyzna.”
____________________________________________________
Zmarła Maria Pańczyk-Pozdziej, była dziennikarka Polskiego Radia Katowice
Maria Pańczyk była senatorem VI, VII, VIII i IX kadencji, w latach 2011-2015 była wicemarszałkiem Senatu, a wcześniej radną Sejmiku Województwa Śląskiego.
Od 1971 r. była dziennikarką Radia Katowice, inicjatorką emitowanej co niedziela audycji radiowej „Po naszymu, czyli po śląsku” i pomysłodawczynią konkursu o tej nazwie, a także współautorką popularnego telewizyjnego cyklu „Sobota w Bytkowie”. Koledzy z rozgłośni wspominają ją jako niekwestionowaną osobowość radiową.
Konkurs „Po naszymu, czyli po śląsku” odbywał się rokrocznie najpierw w Katowicach, a potem w Zabrzu, dotarł także za ocean – do Teksasu. Maria Pańczyk-Pozdziej stworzyła także nieformalne stowarzyszenie laureatów tego konkursu, zwane Czelodką.
W 1995 r. otrzymała Nagrodę im. Wojciecha Korfantego przyznaną przez Związek Górnośląski, a w 2010 r. została nagrodzona przez zarząd Polskiego Radia Złotym Mikrofonem za „ukochanie ziemi śląskiej oraz upór w propagowaniu gwary i obyczaju tego regionu”, wyróżniono ją też tytułem Ambasadora Polszczyzny Regionalnej. W 2002 prezydent RP Aleksander Kwaśniewski odznaczył ją Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Maria Pańczyk-Pozdziej zabierała głos w debacie o śląskiej mowie
Maria Pańczyk urodziła się w 1942 r. w Tarnowskich Górach. W 1968 r. ukończyła filologię polską na Wydziale Filologiczno-Historycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. W latach 70. pracowała jako nauczycielka w szkołach powiatu tarnogórskiego.
Była scenarzystką cyklu programów „Sobota w Bytkowie” emitowanego w latach 1993-1999 w Telewizji Katowice, napisała do niego kilkadziesiąt tekstów piosenek, występowała też w tej telenoweli jako Maryjka Żymłowa – żona Zefla. Ze względu na zainteresowanie gwarami śląskimi zasiada często w jury konkursów regionalnych organizowanych w całym województwie śląskim.
Zabierała też głos w debacie publicznej na temat śląskiej mowy. Sprzeciwiała się staraniom części regionalnych środowisk i organizacji o ustawowe uznanie godki za język regionalny. Powołując się na autorytet językoznawców – profesorów Jana Miodka i Jerzego Bralczyka – przekonywała, że stworzenie języka z niezliczonych odmian gwary jest nieporozumieniem. W tej materii do jej opinii odwoływał się m.in. b. prezydent Bronisław Komorowski.
Choć w kolejnych wyborach do Senatu Pańczyk-Pozdziej startowała z listy Platformy Obywatelskiej, nie była członkiem tej partii.