Bolesław Lubosz (1928–2001)

Bolesław Lubosz – dziennikarz, publicysta, literat, poeta, tłumacz literatury niemieckiej i łużyckiej, przedstawiciel śląskiego środowiska literackiego okresu PRL-u, członek PZPR od 1962 r., członek Związku Literatów Polskich od 1951 r., kilkukrotny wiceprezes katowickiego oddziału ZLP, członek Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Honorowy Obywatel Miasta Tarnowskie Góry (1999 r.).

Bolesław Lubosz 1

Pochodził ze śląskiej rodziny. Syn Franciszka, powstańca śląskiego, kolejarza i Augustyny z domu Mrozek, urodził się 11 stycznia 1928 roku w Tarnowskich Górach. Tam też uczęszczał przed wojną do szkoły powszechnej, a w czasie okupacji do przymusowej szkoły zawodowej dla dzieci nie znających niemieckiego. Był człowiekiem słabego zdrowia – cierpiał na przewlekłe zapalenie stawów, wadę zastawek serca, ale nawet to nie uchroniło go przed wysłaniem do kopania okopów w rejonie Krakowa i na Opolszczyźnie.

Po wojnie od 1945 r. do 1948 r. był uczniem Liceum Ogólnokształcącego w Tarnowskich Górach. Pełnił w tym mieście funkcję pierwszego, społecznego kierownika Domu Kultury. Następnie do 1952 r. studiował slawistykę, polonistykę i germanistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Pracę w „Dzienniku Zachodnim” rozpoczął 15 lipca 1951 roku, jeszcze, jako student UJ. Na stanowisku redaktorskim wytrwał do 29 lutego 1952 roku. Na łamach DZ debiutował, jako poeta. Zwalniając się z gazety uzasadniał swoją decyzję zobowiązaniami literackimi tj. wydaniem tomu opowiadań. W redakcji „Trybuny Robotniczej”, do której przeszedł pracował od 15 czerwca 1953 roku do 5 sierpnia 1954 roku, jako redaktor. Przez kolejny rok, od sierpnia 1954 r. do lipca 1955 r., kierował redakcją dodatku „Dziennika Zachodniego” „Świat i Życie”.

Od 14 października 1955 roku do 30 kwietnia 1958 roku był publicystą TR. Zwolniony, ponownie został zatrudniony jako publicysta TR od 1 października 1961 roku aż do 31 lipca 1967 roku. Między październikiem 1958 r. a wrześniem 1967 r. pełnił obowiązki kierownika literackiego Teatru Polskiego w Bielsku-Białej. Od 1967 r. związał się z Teatrem im. Adama Mickiewicza w Częstochowie również, jako kierownik literacki (aż do 1974 r.). Był też kierownikiem literackim w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu w sezonie teatralnym 1965/1966.

Od 2 stycznia 1970 roku do 30 września 1974 roku był publicystą, jak też sekretarzem redakcji ”Poglądów” (w latach 1973 i 1974) redagowanych przez Wilhelma Szewczyka. Od 1 października 1974 roku przeszedł do pracy w Wydawnictwie Śląsk na stanowisko zastępcy redaktora naczelnego, pozostając równocześnie w „Poglądach” na 1/2 etatu starszego publicysty. Od 1 kwietnia 1982 r. aż do chwili zaprzestania ukazywania się „Poglądów” w 1983 r., pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego (do 30 kwietnia 1983 r.). Od 1 maja 1983 r. reportażysta nowego tygodnika „Panorama”. Od 1 września 1983 roku kierownik działu literackiego „Panoramy”. Z dniem 31 grudnia 1989 przeszedł na emeryturę, ale kontynuował współpracę z „Panoramą” w niepełnym wymiarze godzin, jako kierownik działu literackiego. Był też krótko wykładowcą akademickim w Uniwersytecie Śląskim i prowadził ćwiczenia z literatury regionalnej, a także wykład monograficzny na temat problemów literatury współczesnej.

Współpracownik „Życia Literackiego”, „Śląska Literackiego”, współpracował także z gazetami krakowskimi i śląskimi, a także czasopismami literacko-społecznymi m.in. z „Życiem Literackim”, miesięcznikiem „Opole” oraz „Serbskimi Nowinami” w Budziszynie, historycznym periodykiem „Zaranie Śląskie” – w którym prezentował tematykę poświęconą Stowarzyszeniu Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, „Kwartalnikiem Opolskim”, „Sobótką”, „Odrą”, „Przemianami”. Współtwórca Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej w 1953 roku. Długoletni, honorowy prezes ogólnopolskiego Towarzystwa Przyjaciół Łużyc. Zasiadał w jury popularnego konkursu „Po naszemu, czyli po śląsku”. Był też jurorem Tarnogórskiego Konkursu Poetyckiego im. ks. Jana Twardowskiego. Związany uczuciowo z rodzinnymi Tarnowskimi Górami, przez ponad 30 był faktycznym obywatelem Katowic.

Był twórcą wszechstronnym, obok dziesięciu tomów wierszy (m.in. „Czasu ballady”, „Okrywanie Kolumba”, „Spojrzenie za siebie”, „Gniazda”, „Czterech pór odkupienia”, „Wawelu”), napisał 10 tomów esejów (m.in. „Filomaci i entuzjaści”, „Bohaterowie i statyści”, „Słowo ojczyste na Śląsku”, „W krainie gwarków i lasów”, „Opowieści o sławnych kochankach”), stworzył też kilka powieści i pomniejszych opowiadań, (m.in. „Wyjście z ognia”, „Twoja zagłada w Rzymie”, „Cola do Rienzo”, „Opowiedzieć zapomnienie”). Jest autorem dwóch antologii poświęconych poezji i prozie powstań śląskich („Ponad milczeniem i walką” i „Insurgenci”), a także antologii powojennej poezji łużyckiej („Z biegiem Strugi, z biegiem lat”). Był tłumaczem literatury niemieckiej (dramaty: Fryderyka Schillera „Sprzysiężenie Fieska w Genui”, Güntera Grassa „Kukułka”, powieści Janoscha „Von dem Glück Hrdlak gekannt zu haben” oraz licznych opowiadań i wierszy Bölla, Grassa. Lenza, Bienka, Dürrenmatta, Martina Walsera, Hansa Magnusa Enzensbergera, Bertoltda Brechta, C. Burckhardta, Sary Kirsch i innych). Przekładał również z literatur łużyckich: opowieść Marcina Nowaka – Njechorńskiego „Krabat”, powieść Jurija Kocha: „Drzewo wiśni” (Wisnina), tom opowiadań „Latarnia” i inne. Tłumaczył też literaturę czeską i rosyjską. Napisał „Alfabet Śląski” – książkę o znanych i zasłużonych postaciach dla Śląska oraz zbiór opowiadań pt. „Śląski Hetman”.

W 2001 r. wyszła praca Bolesława Lubosza pt. „Późny horyzont” przy finansowym wsparciu Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej. Również w tym samym roku w kanadyjskim wydawnictwie „Silican House” w Mississuaga ukazał się wybór wierszy pt.: „Niedoskonałość”. Wyboru dokonał przyjaciel Lubosza, Florian Śmieja, iberysta, publicysta, poeta, tłumacz, edytor, profesor wielu wyższych uczelni zagranicą i w Polsce.

W uznaniu wieloletniej pracy Bolesław Lubosz wyróżniony i odznaczony został: w 1965 roku Złotą Odznaką „Zasłużony w rozwoju woj, katowickiego”, w 1974 roku Złotym Krzyżem Zasługi, w 1978 roku Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 1988 roku Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, w 1989 roku tytułem – Zasłużony Działacz Kultury, w1989 roku Odznaką „Za Zasługi dla RSW”.

W 1999 roku na wniosek Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej otrzymał nagrodę im. Wojciecha Korfantego, przyznawaną corocznie przez Związek Górnośląski w Katowicach, za zasługi na rzecz rozwoju kultury na Śląsku.

Bolesław Lubosz zmarł 7 września 2001 r. w Katowicach.