Media nie posłuchają polityków

– Apelujemy do mediów odpowiedzialnych i wspierających demokrację, aby tak jak prezydent zbojkotował dziennikarzy, tak media zbojkotowały obrady tej komisji. Nie dawajmy jej tlenu – powiedziała w poniedziałek posłanka Magdalena Biejat na konferencji Lewicy w Sejmie, zwołanej po ogłoszeniu przez prezydenta Andrzeja Dudę, że podpisze ustawę powołującą Państwową Komisję do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczpospolitej Polskiej w latach 2007-2022.

Węglarczyk: „Jedyne kryterium to interes publiczny”

Po podpisaniu ustawy przez prezydenta komisja będzie mogła rozpocząć działanie jeszcze w tym tygodniu. Z zapisów ustawy nazywanej powszechnie lex Tusk wynika, że komisja ma być narzędziem Prawa i Sprawiedliwości do eliminowania z życia publicznego przeciwników obozu rządzącego.

W ustawie powołującej komisję do badania rosyjskich wpływów zapisano zasady, na jakich media będą mogły relacjonować jej prace. W art. 23. ustawy czytamy:

• „Przewodniczący Komisji zezwala przedstawicielom środków masowego przekazu na dokonywanie za pomocą aparatury utrwaleń obrazu i dźwięku z przebiegu rozprawy oraz transmisję audiowizualną za pośrednictwem sieci Internet.

• Komisja może określić warunki udziału w rozprawie przedstawicieli środków masowego przekazu.

• Jeżeli ze względów techniczno-organizacyjnych obecność przedstawicieli środków masowego przekazu utrudnia przebieg rozprawy, Komisja ogranicza liczbę przedstawicieli środków masowego przekazu na sali, w której odbywa się rozprawa, i wskazuje uprawnionych do dokonywania za pomocą aparatury utrwaleń obrazu i dźwięku z przebiegu rozprawy oraz transmisji audiowizualnej za pośrednictwem sieci Internet według kolejności zgłoszeń lub na podstawie losowania.

• Przewodniczący Komisji zarządza opuszczenie sali, w której odbywa się rozprawa, przez przedstawicieli środków masowego przekazu, którzy zakłócają przebieg rozprawy.

• W razie gdyby obecność przedstawicieli środków masowego przekazu mogła oddziaływać krępująco na zeznania świadka, przewodniczący Komisji może zarządzić opuszczenie sali, w której odbywa się rozprawa, przez przedstawicieli środków masowego przekazu na czas przesłuchania świadka”.

Zdaniem posłów Lewicy media w ogóle nie powinny transmitować i relacjonować prac komisji do badania rosyjskich wpływów, żeby zasiadającym w niej politykom nie zapewniać trybuny do wypowiedzi.

Bartosza Węglarczyka, redaktora naczelnego portalu Onet.pl, dziwi apel Lewicy. Jego zdaniem to instruowanie mediów przez polityków, czym mają się zajmować, a czym nie. – Jedyne kryterium dla nas, czy coś jest warte relacjonowania, to interes publiczny. Uważam, że relacjonowanie prac komisji do badania wpływów rosyjskich jest w interesie publicznym, bo społeczeństwo powinno wiedzieć, co się dzieje w tej komisji – mówi Bartosz Węglarczyk.

„Dziennikarstwo przypomina zawód szambiarza”

– Niezależnie od tego, na jaki poziom świństwa wejdzie polska polityka, nikt nas – czyli mediów – nie zwolnił z obowiązku jej relacjonowania. Dziennikarstwo zaczyna trochę przypominać zawód szambiarza: trzeba zatkać nos i robić swoje. Mizdrzenie się, że coś jest moralnie, etycznie, formalnie niefajne i dlatego tego nie zauważymy, jest nieprofesjonalne, bo ludzie, niezależnie od poglądu na rzeczywistość, mają prawo do informacji – zauważa Bogusław Chrabota, redaktor naczelny dziennika „Rzeczpospolita”.

– Jak „Gazeta Wyborcza” zareaguje na apel Lewicy? – pytamy Bartosza T. Wielińskiego, zastępcę redaktora naczelnego tego dziennika.

– Nie podjęliśmy w tej sprawie jeszcze żadnej decyzji, trudno mi sobie wyobrazić bojkotowanie komisji. Jeśli my nie będziemy pisać o jej działaniach, nasi czytelnicy będą zdani na przekaz mediów reżimowych. To byłoby wobec nich nieuczciwe. Poza tym musimy wiedzieć, co się dzieje w środku, musimy demaskować kłamstwa, manipulacje, materiały z Pegasusa itd. Nasz redakcyjny nestor Piotr Stasiński powtarza, że „context is the king”, czyli: kontekst jest królem. Myślę, że będzie to podstawowe założenie jakichkolwiek relacji dotyczących prac tego trybunału. Trzeba będzie nieustannie przypominać, że mamy do czynienia z instytucją nielegalną, sprzeczną z konstytucją i europejską konwencją praw człowieka, służącą jedynie do niszczenia ludzi. I że jej twórcy oraz uczestnicy tego spektaklu zostaną rozliczeni – odpowiada Wieliński.

Politycy obozu rządzącego coraz częściej nie kryją, że chcieliby stawiać przed nową komisją również dziennikarzy. W poniedziałek w sejmie wiceminister obrony narodowej Wojciech Skurkiewicz, próbując uniknąć odpowiedzi na pytanie Patryka Michalskiego z WP.pl, czy są politycy PiS, których chciałby zobaczyć stojących przed komisją, odparł: „Moim zdaniem również powinno stanąć przed tą komisją wielu dziennikarzy”. Następnie uściślił, że chodzi mu np. o dziennikarzy, „którzy współpracowali z takim portalem jak Telegraf”. – Prawdopodobnie chodziło mu o komunikator Telegram. Mam nadzieję, że w MON jednak odróżniają Telegraf od Telegramu. Poza tym mówienie o współpracownikach Telegramu jest tak samo bez sensu, jak mówienie np. o „współpracownikach Twittera” lub „współpracownikach Messengera” – wskazuje Bartosz Węglarczyk.

Tajemnica dziennikarska absolutnie najważniejsza

W ustawie powołującej komisję badającą rosyjskie wpływy przewidziano nawet procedurę zwalniania dziennikarzy z tajemnicy dziennikarskiej. Zapisano w niej, że komisja, zamierzająca zwolnić dziennikarza z tajemnicy, będzie musiała uzyskać na to zgodę sądu, który na decyzję będzie miał siedem dni. Natomiast za niestawienie się przed komisją można dostać karę najpierw 20 tys. zł, a następnie 50 tys. zł.

– Będziemy musieli jeszcze się zastanowić, jak reagować, gdy ktoś od nas zostanie wezwany przed tę komisję lub komisja będzie chciała zwolnić go z tajemnicy dziennikarskiej. Nie chcemy podejmować decyzji emocjonalnie – mówi Bartosz Węglarczyk. I przypomina: – Tajemnica dziennikarska dla dziennikarza jest absolutnie najważniejsza. Rezygnacja z niej oznacza rezygnację w wykonywania zawodu. Ciekawe, że autorzy ustawy nie przewidzieli dla dziennikarzy takiego wyjątku jak dla księży, których nie będzie można zwolnić z tajemnicy spowiedzi.

– Gdy komuniści w PRL realizowali swój „model” demokracji, naszą odpowiedzią był samizdat. Zapewniam, że potrafię sobie wyobrazić samizdat wymierzony w rządy prawicy, kiedy już oskarżą o poddawanie się ruskim wpływom i zamkną wolne media – podsumowuje Bogusław Chrabota.