To już 19. edycja nagrody. Przyznawano jest za publikację przybliżającą inne kultury, religie i cywilizacje, a ustanowiona została ostatnią wolą Beaty Pawlak, dziennikarki i pisarki, która 12 października 2002 zginęła w zamachu terrorystycznym na indonezyjskiej wyspie Bali.
Laureatkami tegorocznymi zostały dwie autorki: Jagoda Grondecka i Aleksandra Lipczak. Pierwszą z nich jury doceniło za teksty na temat Afganistanu, opublikowane w „Krytyce Politycznej” w latach 2020–2021. Grondecka publikowała reportaże poświęcone sytuacji w tym kraju tuż przed ponownym przejęciem władzy w kraju przez Talibów. Autorka pisze m.in. o niskim statusie kobiet w społeczeństwie, o zmęczeniu wojną, które sprawia, że ludność upatruje w nowych rządach bezpieczeństwa i o ogromnej rzeszy niepełnosprawnych dorosłych, co jest spuścizną długotrwałej wojny.
Aleksandra Lipczak z kolei została doceniona za książkę „Lajla znaczy noc” (Karakter, Kraków 2020). To reportersko-eseistyczna książka, poświęcona Andaluzji, która przez prawie 800 lat była pod panowaniem arabskim i jej wielokulturowej tożsamości – chrześcijańsko-arabsko-żydowskiej. Poznajemy burzliwe dzieje regionu: od pokojowego współistnienia, przez wypędzanie Żydów i Maurów po współczesność, gdy Hiszpania przyjęła rzesze uchodźców. Autorka analizuje wpływy arabskie i żydowskie m.in. we współczesnym wyglądzie miasta i w języku hiszpańskim oraz pokazuje, jak Andaluzja obchodzi się ze swoim dziedzictwem, nie omijając sporów o pamięć.
W 2021 do nagrody nominowani byli także: Hanka Grupińska za „Dalekowysoko. Tybetańczycy bez ziemi” (Wielka Litera, Warszawa 2020), Dionisios Sturis za „Zachód słońca na Santorini” (Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2021), oraz Ludwika Włodek za „Gorsze dzieci Republiki. O Algierczykach we Francji” (Czarne, Wołowiec 2020).
Nagroda Beaty Pawlak wypłacana jest z Funduszu Jej imienia prowadzonego przez Fundację Batorego. Kandydatów do nagrody, wybranych spośród autorów tekstów opublikowanych w języku polskim w okresie od 1 lipca poprzedniego roku do 30 czerwca bieżącego roku, zgłaszają członkowie Kapituły oraz tzw. nominatorzy: Max Cegielski (laureat Nagrody 2009), Krzysztof Czyżewski, Konstanty Gebert, Wojciech Jagielski, Jarosław Mikołajewski (laureat Nagrody 2016) i Wojciech Tochman.
Dotychczas nagrodę otrzymali: Joanna Bator, Max Cegielski, Artur Domosławski, Anna Fostakowska, Wojciech Górecki, Mateusz Janiszewski, Bartosz Jastrzębski, Marek Kęskrawiec, Piotr Kłodkowski, Krzysztof Kopczyński, Adam Lach, Cezary Michalski, Jacek Milewski, Jarosław Mikołajewski, Jędrzej Morawiecki, Agnieszka Pajączkowska, Beata Pawlikowska, Konrad Piskała, Dariusz Rosiak, Anna Sajewicz, Paweł Smoleński, Andrzej Stasiuk, Witold Szabłowski, Mariusz Szczygieł, Ewa Wanat i Mirosław Wlekły.