Wiceminister sprawiedliwości Michał Romanowski wezwał Adama Bodnara do „obrony wolności mediów” po rezygnacji Piotra Jedlińskiego z funkcji prezesa Radia Nowy Świat. Rzecznik Praw Obywatelskich odpowiedział, że „kompetencje rzecznika pozwalają mu podejmować działania tylko wobec podmiotów wykonujących władzę publiczną i realizujących zadania i funkcje publiczne”.
W środę w czasie briefingu prasowego wiceszef resortu sprawiedliwości poinformował, że przekazał do Rzecznika Praw Obywatelskich Adama Bodnara pismo z wezwaniem o podjęcie niezwłocznych działań w obronie Piotra Jedlińskiego, który ustąpił w poniedziałek ze stanowiska prezesa Radia Nowy Świat.
Zdaniem Romanowskiego, „mowa nienawiści i dyktat ideologiczny doprowadziły do wymuszenia na redaktorze naczelnym Radia Nowy Świat Piotrze Jedlińskim rezygnacji ze stanowiska tylko dlatego, że określił aktywistę LGBT Michała Sz. mężczyzną”.
– W związku z tym wzywamy RPO do podjęcia natychmiastowych działań w celu obrony dziennikarza, wolności słowa i prasy przed przemocą ideologiczną. W Polsce nie może być miejsca do łamania wolności prasy, do łamania wolności wypowiedzi; nie może mieć miejsca cenzura prewencyjna. Organy państwa takie jak RPO mają obowiązek stać na straży tych praw i zapewnić ich realizację, w taki sposób, żeby każdy obywatel i każdy dziennikarz miał gwarancję, że te prawa są realizowane – oświadczył Romanowski.
„To niezrozumienie pozycji RPO”
W odpowiedzi na wezwanie wiceministra Romanowskiego Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich oświadczyło, że apel o podjęcie przez Adama Bodnara działań w sprawie rezygnacji Piotra Jedlińskiego z funkcji prezesa Radia Nowy Świat „wynika z nieznajomości bądź niezrozumienia konstytucyjnej pozycji Rzecznika Praw Obywatelskich”.
„Zgodnie z art. 80 oraz 208 Konstytucji kompetencje Rzecznika pozwalają mu podejmować działania wobec podmiotów wykonujących władzę publiczną, realizujących zadania i funkcje publiczne. Dlatego też podejmował on liczne interwencje dotyczące mediów publicznych, w tym np. sprawę anulowania głosowania Listy Przebojów Trójki, czy sprawę zwolnienia redaktora Wojciecha Majcherka z TVP Kultura. Radio Nowy Świat jest jednak podmiotem prywatnym, nie finansowanym ze środków publicznych ani nie wykonującym zadań publicznych. Interwencja Rzecznika dotycząca decyzji o rezygnacji jednego z członków zarządu tej stacji, stanowiłaby ingerencję wykraczającą poza mandat konstytucyjny ombudsmana” – czytamy w oświadczeniu.
Biuro dodało, że Adam Bodnar rozważył kwestię „możliwości zwrócenia się do organu nadzoru nad funkcjonowaniem radia i telewizji, jakim jest Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji”, jednak ustawa o radiofonii i telewizji nie daje KRRiT kompetencji dotyczących obsady personalnej zarządów prywatnych rozgłośni.
„Decyzja o odejściu może budzić wątpliwości”
„Jedynym środkiem prawnym, dostępnym w tej sprawie, w przypadku twierdzenia o dyskryminacji w zatrudnieniu z uwagi na głoszone poglądy, jest złożenie powództwa do sądu. Rzecznik Praw Obywatelskich nie może zaś wytoczyć przeciwko podmiotowi nie wykonującemu władztwa publicznego. Jest to uprawnienie przysługujące wyłącznie osobie, która czuje się pokrzywdzona” – uważa Adam Bodnar.
Jednocześnie przyznaje, że „może budzić wątpliwości to, czy decyzja o odejściu redaktora Jedlińskiego była właściwą odpowiedzią na reakcje słuchaczy dotyczące sposobu, w jaki na antenie radia wypowiadał się on o aresztowanej aktywistce grupy ‚Stop Bzdurom'”. Dodaje, że w tej sytuacji „można było zastosować inne, mniej daleko idące środki”.
Rzecznik podkreśla jednak, że decyzja należała do rozgłośni radiowej oraz zainteresowanego i nie są mu znane szczegóły relacji zaistniałych w Radiu Nowy Świat.
„W ostatnich tygodniach obserwujemy w dyskursie wzrost liczby homofobicznych wypowiedzi wymierzonych w osoby LGBT i piętnujących ich działania, mające na celu uwidocznienie ich sytuacji życiowej i potrzeb. Wypowiedzi te, co szczególnie niepokojące, padają z ust polityków i publicystów, a więc osób, które mają wpływ na kształtowanie się postaw obywatelskich. Podkreślić więc należy, że sytuacja ta wymaga, w tym kontekście, od dziennikarzy szczególnej wrażliwości w relacjonowaniu wydarzeń, w tym także wrażliwości na kwestię języka, którym posługują oni do opisywania osób LGBT” – uważa Adam Bodnar.
Radio Nowy Świat przyznaje się do błędu
W poniedziałek internetowe Radio Nowy Świat poinformowało na Twitterze, że współzałożyciel stacji Piotr Jedliński zrezygnował z funkcji prezesa spółki zarządzającej tym radiem. Wcześniej w mediach rozgłośnia była krytykowana za używanie męskiej formy wobec Michał Sz. – przedstawiającego się jako Małgorzata Sz. „Margot”.
Informujemy, że Piotr Jedliński zrezygnował z funkcji prezesa spółki zarządzającej @RTDW_Nowy_Swiat. Podpisano Anna Krakowska, Piotr Jedliński, Krzysztof Łuszczewski.
— RadioNowySwiat (@RTDW_Nowy_Swiat) August 10, 2020 Jedliński odpowiadając na te zarzuty napisał na Facebooku: „Jeżeli Margot oraz akolici, tak bardzo apelują o poszanowanie wolności, to dlaczego nie szanują wolności mediów oraz mojej, jako osoby? Dlaczego chcą mi na siłę narzucić sposób postrzegania świata, zmuszając, żebym określał kogoś, kogo odbieram jako mężczyznę, zaimkami żeńskimi? Trwa zmasowany atak, któremu się nie poddam. To, co robicie, z wolnością nie ma nic wspólnego”.
Z kolei w niedzielę kierownictwo Radia Nowy Świat w oświadczeniu opublikowanym w mediach społecznościowych wskazało, że zastosowana przez stację forma męskoosobowa („aktywista”) w odniesieniu do Margot była nieintencjonalnym błędem, który w żadnej mierze nie definiuje stanowiska Radia Nowy Świat wobec wspomnianych osób i wydarzeń. „Pragniemy podkreślić, że wpis Piotra Jedlińskiego jest jego prywatną opinią. Robimy wszystko, by tworzeniu Radia Nowy Świat przyświecała idea obiektywizmu i neutralności” – głosiło oświadczenie.
Zbiórka na kwotę prawie 2,7 mln zł
Inicjatywę utworzenia radia Nowy Świat ogłosiła grupa „Ratujmy Trójkę” w połowie kwietnia br. Szybko ruszyła zbiórka w serwisie Patronite.pl i wkrótce stała się jedną z najpopularniejszych.
Obecnie przekroczyło kwotę 2,67 mln zł. Projekt wsparło dotychczas ponad 30 tys. użytkowników, którzy deklarują wpłacanie prawie 734 tys. zł miesięcznie.
Stację bezpłatnie udostępnia Open FM oraz WP Pilot. Można jej słuchać także przez aplikacje mobilne w Android i iOS, a w WP Pilot – w Windows i Xbox oraz z wykorzystaniem Chromecast i Airplay.