Józef Renik (1896–1969)

Józef Renik – drukarz, żołnierz I Kompanii Kadrowej, a następnie I pułku Pierwszej Brygady Legionów Polskich, dziennikarz, nauczyciel zawodu, współzałożyciel „Dziennika Zachodniego”, wieloletni sekretarz redakcji „Trybuny Robotniczej”.

Józef Renik

Urodził się 24 stycznia 1896 roku w Sosnowcu. W 1906 roku ukończył w rodzinnym mieście sześcioletnią szkołę, tzw. „Aleksandrówkę”. Dalszej nauki nie podjął z powodu trudnych warunków materialnych związanych z chorobą ojca. Przez krótki okres pracował w charakterze praktykanta biurowego w Fabryce Wyrobów Cementowych Redel, a następnie był uczniem zecerskim w drukarni „Kuriera Zagłębia”.

Praktykę zecerską kontynuował w drukarni „Iskry” zorganizowanej przez Wiktora Monsiorskiego w 1910 roku. Jednocześnie intensywnie się dokształcał i przygotowywał do zawodu dziennikarza. W „Iskrze” zamieszczał swoje pierwsze notki informacyjne.

Przed wybuchem I wojny światowej związał się z ruchem niepodległościowym. Wstąpił wtedy do Polskich Drużyn Strzeleckich i z ramienia tej organizacji w czerwcu 1914 roku odbył kurs instruktorski w Nowym Sączu. W sierpniu wyruszył wraz z Józefem Piłsudskim i Pierwszą Kompanią Kadrową na teren zaboru rosyjskiego, następnie wstąpił do Legionów Polskich; służbę w stopniu plutonowego pełnił w I pułku Pierwszej Brygady. W listopadzie 1917 roku wrócił do Sosnowca i rozpoczął działalność w Polskiej Organizacji Wojskowej jako instruktor, początkowo w Zagłębiu Dąbrowskim, m.in. w Olkuszu, gdzie brał czynny udział w rozbrajaniu Austriaków i tworzeniu Batalionu Strzelców Olkuskich im. Francesco Nullo.

W listopadzie 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego, w którego szeregach uczestniczył w wojnie polsko-radzieckiej. Zwolniony ze służby z powodu złego stanu zdrowia, wrócił w rodzinne strony.

Wkrótce podjął pracę w drukarni „Kuriera Zagłębia” w charakterze typografa, równocześnie próbował swych sił jako dziennikarz. W grudniu 1920 roku przeniósł się do drukarni Centralnego Związku Zawodowego Górników na stanowisko jej dysponenta. Dodatkowo w latach 1922 – 1923 pełnił funkcję sekretarza redakcji „Górnika”, organu prasowego Związku oraz „Wiadomości Zagłębia”, tygodnika Polskiej Partii Socjalistycznej w Zagłębiu. Pracował w nich do połowy 1924 roku.

W lipcu 1924 roku przeniósł się do „Gazety Ludowej”, ukazującej się codziennie w Katowicach, w której objął dział depesz krajowych i zagranicznych. Pełnił także obowiązki sprawozdawcy Sejmu Śląskiego.

Od lipca 1925 roku pracował w redakcji „Polonii”, założonej przez Wojciecha Korfantego, w charakterze reportera, a od końca listopada 1926 roku w nowo powstałej gazecie codziennej „Polska Zachodnia”, reprezentującej Narodowo-Chrześcijańskie-Zjednoczenie Pracy (śląski odłam Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem). Z tą gazetą związany był do wybuchu II wojny światowej – początkowo jako sekretarz redakcji, a następnie zastępca redaktora naczelnego.

W okresie międzywojennym należał do wielu organizacji politycznych i społecznych. Był członkiem PPS (1921 – 1924), wiceprezesem oddziału sosnowieckiego Związku Legionistów Polskich (1921 – 1939), sekretarzem, a później prezesem i członkiem komisji rewizyjnej sosnowieckiego oddziału Związku Zawodowego Drukarzy (1920 – 1923), sekretarzem Syndykatu Dziennikarzy Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego (1926 – 1939).

Lata okupacji oderwały go od zajęć dziennikarskich. Spędził je w Sosnowcu pracując początkowo w Piekarni Mechanicznej, a następnie w magazynie mąki Wolfa Urbata.

Od końca stycznia 1945 roku uczestniczył w przygotowywaniu wydania nowej codziennej gazety o zasięgu wojewódzkim „Dziennika Zachodniego”. Jednocześnie był redaktorem „Związkowca”, organu Okręgowej Komisji Związków Zawodowych w Katowicach.

W marcu 1945 roku przeniósł się do „Trybuny Robotniczej” (organ Komitetu Wojewódzkiego PPR, a następnie PZPR), wszedł w skład pierwszego kolegium redakcyjnego. Od czerwca 1947 roku pełnił funkcję kierownika redakcji nocnej.

W tymże roku został oddelegowany przez Zarząd Główny Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa” do pracy na terenie innych województw. Uczestniczył w organizowaniu „Gazety Zachodniej” w Bydgoszczy (1947), „Sztandaru Młodych”, w Warszawie (1950) i „Głosu Koszalińskiego” (1952). Do jego głównych obowiązków należało skoordynowanie pracy redakcji i drukarni tych czasopism.

Od 1955 do 1963 roku, tj. do czasu przejścia na emeryturę, pełnił obowiązki kierownika działu technicznego w swojej macierzystej gazecie. Podczas wakacji prowadził praktyki dla studentów dziennikarstwa; wychował znakomitych dziennikarzy.

Będąc na emeryturze, nadal pracował w „Trybunie Robotniczej” w niepełnym wymiarze godzin. W 1963 r. otrzymał nagrodę wojewódzką za prace publicystyczne i dziennikarskie.

W okresie powojennym był aktywnym członkiem Związku Zawodowego Dziennikarzy RP, wchodził w skład zarządu oraz przewodniczył Komisji Rewizyjnej oddziału katowickiego, a następnie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Reprezentował Związek w Okręgowej Komisji Związków Zawodowych w Katowicach. Był również członkiem plenum Komisji Historycznej przy Wojewódzkiej Komisji Związków Zawodowych, a od 1965 roku członkiem prezydium tej Komisji. Jako były drukarz brał udział w pracach Komisji Historycznej przy Zarządzie Okręgu Związku Zawodowego Pracowników Poligrafii w Katowicach.

Opublikował wspomnienia „Od kaszty do pióra. Wspomnienia starego dziennikarza” (Katowice 1967), które są cennym przyczynkiem do dziejów prasy na Górnym Śląsku i Zagłębiu Dąbrowskim. Współpracował z „Zaraniem Śląskim” i „Poglądami”, opracowywał monografię „Trybuny Robotniczej”, której nie dokończył z powodu swojej śmierci w dniu 7 grudnia 1969 roku  w Katowicach.

Za swoją pełną poświęcenia i ofiarności postawę patriotyczną oraz działalność zawodową i społeczną uhonorowany został wysokimi odznaczeniami państwowymi: – w okresie międzywojennym – Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych i Złotym Krzyżem Zasługi, po 1945 roku – Złotym Krzyżem Zasługi, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski i wieloma innymi.