Jan Franciszek Lewandowski – promotor kultury śląskiej, polski historyk, filmoznawca, dziennikarz i publicysta, nauczyciel akademicki, animator kultury, wydawca. Założyciel i redaktor naczelny kwartalnika kulturalnego „Fabryka Silesia”. Historyk Górnego Śląska i pasjonat kina. Autor wielu publikacji książkowych.
Urodził się 9 października 1952 roku w Toszku, a właściwie w Oraczach, we wsi stanowiącej przedmieścia miasteczka. Po latach o swoim rodzinnym miasteczku napisał z czułością zbiór felietonów historycznych „Epizody toszeckie”.
W 1977 roku ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Śląskim. W 2003 uzyskał na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego stopień naukowy doktora nauk humanistycznych na podstawie rozprawy doktorskiej pt. „Obrazy historii. Śląsk w twórczości Kazimierza Kutza”.
Jako student Uniwersytetu Śląskiego w 1972 roku doprowadził do wznowienia działalności studenckiego Dyskusyjnego Klubu Filmowego „Kino-Oko” w Katowicach (założonego przez Antoniego Halora w 1961 roku). W DKF „Kino-Oko” odbył się w 1975 roku jeden z pierwszych w Polsce pokazów „Lotu nad kukułczym gniazdem” Miloša Formana; kopię dostarczyła Ambasada USA. W roku 1977 DKF „Kino Oko” zorganizował przegląd filmów Krzysztofa Kieślowskiego, głównie półkowników. Pokazano wówczas m.in. „Murarza”, „Robotników 71″ i „Spokój”. Dyskusja z udziałem reżysera trwała do późnej nocy, jej ślad znaleźć można w firmie Amator, gdzie spotkanie Filipa Mosza z autorytetami kina odbywa się w Katowicach, w klubie podobnym do „Kina-Oka”.
Pracował w redakcjach „Dziennika Zachodniego” (1977-1980), „Panoramy” (1980-1981), tygodnika „Katolik” w Katowicach (1982-1990), był założycielem i redaktorem naczelnym miesięcznika filmowego „Premiera” w Katowicach (w latach 1990-1993), redaktorem naczelnym miesięcznika „Kino” w Warszawie w 1994 roku, kierownikiem działu społeczno-historycznego miesięcznika „Śląsk” w Katowicach (w latach 1995-1999), a także stałym współpracownikiem „Studenta”, „Poglądów”, „Katowickiego Informatora Kulturalnego”, „Almanach Kulturalny”, „Filmu”, „Kina”, miesięcznika „Video Club” i „Gazety Wyborczej” w Katowicach, „Kuriera Ziemi Toszeckiej”. Ponadto w latach 1994-2004 współpracował z Polskim Radio Katowice (stałe audycje „Stuletnia kronika kina” i „Rozmowy o kinie”) oraz z Telewizją Katowice. W publicystyce posługiwał się także inicjałami (JFL, jal) sygnując nimi swoje teksty.
W latach 1972-1978 był prezesem DKF „Kino-Oko”, a następnie inicjatorem i współzałożycielem Śląskiego Towarzystwa Filmowego w Katowicach w 1981 roku, sekretarzem zarządu ŚTF w latach 1981-1988, prezesem ŚTF w latach 1988-1991. W latach 90. był przewodniczącym Społecznego Komitetu Stulecia Kina na Górnym Śląsku w Katowicach. Pełnił funkcję kierownika redakcji książki filmowej w wydawnictwie Videograf w Katowicach (1994-1997), w której wydał m.in. „Scenariusze śląskie” Kazimierza Kutza oraz „Moje dwa światy” Miloša Formana.
W latach 1997-2008 pracował w Instytucji Filmowej „Silesia Film” w Katowicach, od 1999 roku jako zastępca dyrektora ds. programowych. Pomysłodawca i założyciel Filmoteki Śląskiej (2000) i Centrum Sztuki Filmowej w Katowicach oraz inicjator przebudowy „Rialta” w formule wielofunkcyjnego kinoteatru.
Prowadził zajęcia z historii kina polskiego na studiach kulturoznawczych w Uniwersytecie Śląskim (1997-2000), pracował jako wykładowca Wyższej Szkoły Mechatroniki i Wyższej Szkoły Umiejętności Społecznych w Katowicach (na kierunkach dziennikarskich i kulturoznawczych).
Wystąpił w filmie HI WAY.
Był założycielem i redaktorem naczelnym kwartalnika kulturalnego „Fabryka Silesia” wydawanego od 2012 roku przez Regionalny Ośrodek Kultury w Katowicach.
Napisał między innymi: „1000 najsłynniejszych filmów”, „Kino na pograniczu: wędrówki po dziejach filmu na Górnym Śląsku”, „Pola Negri w Sosnowcu”, „Historia Śląska według Kutza”, „Czas autonomii”.
Za swoją pełną pasji twórczość i działalność był odznaczany i wyróżniany m.in.: Nagrodą im. Norberta Boronowskiego Śląskiego Towarzystwa Filmowego w 1986 roku, Nagrodą Śląskiego Komitetu Kultury Niezależnej w 1988 roku, Nagrodą Ruchu Autonomii Śląska im. ks. Augustina Weltzla „Górnośląski Tacyt” 2009 rok za biografię Wojciecha Korfantego. Drugie wydanie biografii Korfantego w serii „Biografie sławnych ludzi” PIW otrzymało nominację do Książki Historycznej 2013 Instytutu Pamięci Narodowej, Polskiego Radia i Telewizji Polskiej w Warszawie.
Zmarł 10 czerwca 2015 roku. Został pochowany 16 czerwca 2015 roku na Centralnym Cmentarzu Komunalnym w Katowicach przy ul. Murckowskiej.