Nowe przepisy mają chronić w Unii dziennikarzy, organizacje medialne, obrońców praw człowieka, aktywistów, naukowców i artystów przed sprawami sądowymi, których celem jest zastraszanie i uciszanie tych osób. 498 głosami za, przy 33 przeciw i 105 wstrzymujących się, europosłowie posłowie przyjęli stanowisko negocjacyjne w sprawie nowych przepisów.
„Dziennikarstwo wymaga odwagi, ale dziennikarze nie powinni być do niej zmuszani. Parlament Europejski zawsze będzie chronił tych, którzy szukają prawdy, i będzie stał na straży naszego demokratycznego prawa do informacji. Kiedy nieuzasadnione procesy sądowe zagrażają życiu i źródłom utrzymania, przeciążając również nasze systemy wymiaru sprawiedliwości, powinniśmy ustanowić odpowiednie przepisy. Dzięki dzisiejszemu projektowi, który uzyskał zdecydowane poparcie na sesji plenarnej, właśnie to robimy” – powiedziała przewodnicząca PE Roberta Metsola.
Nowe przepisy będą stosowane w sprawach transgranicznych, gdy pozwany, powód i sąd nie mają siedziby w tym samym państwie. Mają też zastosowanie w przypadkach, gdy udział w debacie publicznej – za pomocą artykułu prasowego, posta w mediach społecznościowych, wideo, fragmentu badania naukowego lub dzieła sztuki – ma znaczenie dla przynajmniej jednego państwa członkowskiego i można uzyskać do niego dostęp drogą elektroniczną.
Gwarancje dla ofiar
Projekt nowych przepisów przewiduje gwarancje dla ofiar. Należą do nich m.in. możliwość wystąpienia o wcześniejsze oddalenie pozwu, jeżeli powód udowodni, że wniesiona sprawa jest bezzasadna. Powód będzie musiał pokryć pełne koszty postępowania, w tym zastępstwo procesowe pozwanego i kary. Natomiast ofiara będzie mogła starać się o odszkodowanie, w tym za szkody psychiczne i nadszarpnięcie reputacji. Aby ograniczyć praktykę wyboru sądu, który najprawdopodobniej stanie po stronie powoda, sprawy o zniesławienie będą rozstrzygane wyłącznie przed sądem krajowym pozwanego.
Europosłowie wzywają państwa członkowskie Unii, by tworzyły punkty kompleksowej obsługi. Ofiary będą mogły tam uzyskać informacje i porady. Europosłowie zwracają się też do władz krajowych, aby zapewniły tym osobom pomoc finansową, prawną i psychologiczną. Państwa Unii będą musiały dopilnować, aby przedstawiciele zawodów prawniczych byli odpowiednio przygotowani do pracy z takimi sprawami.