Najwyższa Izba Kontroli prowadzi kontrolę w spółkach radiofonii publicznej, m.in. Polskim Radiu oraz kilku rozgłośniach regionalnych. Osobna kontrola trwa w spółkach Skarbu Państwa, gdzie sprawdzane są m.in. wydatki na aktywności w mediach – dowiedział się portal Wirtualnemedia.pl. Wyniki obu kontroli poznamy w czwartym kwartale br.
Gdy NIK wchodzi do firm lu instytucji, do czasu zakończenia kontroli nie zdradza szczegółów prowadzonych działań. W zarysach jednak można dowiedzieć się tego z planu kontroli, publikowanego zawsze pod koniec roku. Na 2022 rok zaplanowano dwie ważne kontrole związane z mediami: w spółkach radiofonii publicznej i spółkach z udziałem Skarbu Państwa.
Z informacji portalu Wirtualnemedia.pl wynika, że obie kontrole już trwają. Zakończą się w trzecim kwartale br. a raporty z nich zostaną ujawnione w ostatnim kwartale br.
Kontrole według planu
W przypadku radiofonii publicznej kontrole NIK dotyczą – według naszych nieoficjalnych informacji – Polskiego Radia oraz kilka rozgłośni regionalnych, m.in. Radio Łódź, w którym od miesięcy trwa spór kierownictwa ze związkami zawodowymi.
– Najwyższa Izba Kontroli w planie kontroli na 2022 rok uwzględniła przeprowadzenie kontroli „Gospodarka majątkowa i finansowa spółek radiofonii publicznej”. Jej główne pytanie definiujące brzmi „Czy realizacja zadań oraz zarządzanie majątkiem i środkami finansowymi przez spółki radiofonii publicznej przebiegały w prawidłowy sposób?” – informuje portal Wirtualnemedia.pl Łukasz Pawelski, rzecznik prasowy NIK. Dodając przy tym, że „do czasu publikacji wyników kontroli zakres przedmiotowy i podmiotowy kontroli stanowi tajemnicę kontrolerską”.
Druga z ważnych dla mediów kontroli jest realizowana w niektórych spółkach Skarbu Państwa. Tutaj wysłannicy NIK-u sprawdzają, czy wydatki na działalność sponsoringową, medialną, usługi prawne i konsultingowe spółek były ponoszone „zgodnie z obowiązującymi zasadami i gospodarnie”.
Jak NIK kontroluje publiczne media
Polskie Radio było kontrolowane prze NIK choćby w 2014 roku, gdy sprawdzano, jak przebiega digitalizacja dóbr kultury w Polsce. Działalność nadawcy w tym zakresie została wówczas oceniona pozytywnie.
W 2016 roku sprawdzano natomiast realizowaną przez Polskie Radio cyfryzację. We wnioskach pokontrolnych napisano, że robiono to bez kompleksowej strategii. Brakowało „kluczowych dla cyfryzacji terminów i jasno określonych źródeł finansowania”. Najwyższa Izba Kontroli apelowała wówczas do premiera o „pilne podjęcie, wraz z KRRiT, prac nad przygotowaniem i przyjęciem narodowej strategii cyfryzacji radia w Polsce”.
W 2010 roku skontrolowano z kolei rozgłośnie regionalne skupiając się ogólnie na ich funkcjonowaniu. W ogłoszonym raporcie kontrolerzy podkreślali: rady nadzorcze regionalnych publicznych rozgłośni bardziej niż dobrem spółek interesowały się personalnymi roszadami w zarządach. – Beztroska polityka kadrowa kosztowała Polskie Radio miliony złotych. W tym samym czasie dziennikarze radia, dotykani cięciami kosztów, skutecznie walczyli o odbiorców i realizowali audycje zgodne z misją publicznego nadawcy – można było przeczytać we wnioskach pokontrolnych.
NIK był także w TVP
NIK w 2021 roku sprawdzał także innego publicznego nadawcę – Telewizję Polską i jej działalność w latach 2014 – 2020. Zarzucono nadawcy, że wystąpiły u niego nieprawidłowości w zarządzaniu majątkiem i gospodarowaniu środkami finansowymi. Zastrzeżenia dotyczyły m.in. rzekomo nierzetelnego zawierania umów na organizację imprez (m.in. Sylwestra) i nadzoru nad oddziałami terenowymi.
TVP w odpowiedzi podkreśliła, że kontrole NIK-u potwierdziły, iż spółka „realizuje założone cele, wyznaczone w wieloletnich planach, które określały kierunki strategii programowej, inwestycyjnej, finansowej i kadrowej”. – Większość stwierdzonych uchybień wynika z dużej dynamiki działań mających na celu uporządkowanie organizacji i funkcjonowania Spółki, doskonalenia procesów biznesowych, standaryzacji sposobu działania oraz wprowadzania nowych narzędzi zwiększających transparentność i odpowiedzialność na poszczególnych szczeblach zarządzania – napisano w oświadczeniu.
Od wielu już miesięcy trwa zimna wojna pomiędzy prezesem NIK, Marianem Banasiem, a politykami partii rządzącej. Wiosną i latem 2021 roku Banaś publikował na Twitterze dość zaczepne, kpiące wpisy pod adresem polityków Prawa i Sprawiedliwości.
Ze „Sprawozdania Zarządu Polskiego Radia – Spółki Akcyjnej z działalności Spółki w roku obrotowym 2021” wynika, że w ub.r. przychody ze sprzedaży wyniosły 348 mln zł, a strata netto 19,9 mln zł. W dokumencie pojawia się też prognoza na 2022 rok. Wynika z niej, że przychody wyniosą 207 mln zł, a strata aż 179 mln zł. Polskie Radio ma w br. gwarantowane 130 mln zł z rekompensaty, a w poprzednich latach dostawało około 160 mln zł z abonamentu radiowo-telewizyjnego i miało blisko 42 mln zł wpływów reklamowych.