O wsparcie z Programu mogą się starać doświadczeni dziennikarze i dziennikarki, freelancerzy oraz redakcje z całej Polski. Wnioski o granty mogą być indywidualne i zespołowe. Program jest otwarty dla osób mieszkających w Polsce i współpracujących z polskimi mediami, choć projekty mogą być realizowane we współpracy z mediami z innych krajów UE.
Grant można otrzymać na dowolny gatunek dziennikarstwa – artykuł prasowy, film dokumentalny, audycję radiową, telewizyjną lub podcast, na fotoreportaż czy na napisanie książki z dziedziny literatury faktu. Wysokość grantu zależy od charakteru i trudności danego projektu; minimalna kwota wynosi 10 tys. zł.
– Biorąc pod uwagę aktualną sytuację polityczną, to jest najlepszy czas na inaugurację tego programu. Chcemy poprzez niego przyczynić się do rozwoju niezależnego dziennikarstwa w Polsce – mówi prezeska Fundacji Gazety Wyborczej Joanna Krawczyk. – W przyszłości nie wykluczamy zaproszenia studentów dziennikarstwa, którzy chcieliby rozwijać się w dziennikarstwie śledczym. Teraz jednak chcemy skupić się na tych dziennikarzach, którzy wiedzą, co chcą zrobić i jak to zrobić, ale ciągle napotykają bariery, głównie ekonomiczne.
Komisja przyznająca granty składa się z 30 przedstawicieli redakcji, środowisk akademickich oraz intelektualistów zajmujących się praworządnością i prawami człowieka. Wśród nich są m.in.: Tomasz Sekielski, Ewa Ewart (związana z TVN), Piotr Pacewicz (OKO.press), Sylwia Czubkowska (Spider’s Web+), Edwin Bendyk (Fundacja im. Stefana Batorego) czy Jerzy Jurecki („Tygodnik Podhalański”).
Dziennikarze, którzy otrzymają granty, będą mieli zapewnioną pomoc prawną na wypadek pozwów i SLAPP-ów związanych z egzekwowaniem przepisów prawa prasowego, wolności słowa i wypowiedzi prasowej. W wyjątkowych okolicznościach wsparcie ma być dostępne również dla dziennikarzy, którzy nie uczestniczą w Programie Dziennikarstwa Śledczego.
Wsparcie prawne jest finansowane m.in. z Funduszu Rodziny Krychów. Przemysław Krych, twórca funduszu Griffin Real Estate, największego gracza na polskim rynku nieruchomości komercyjnych, pod koniec 2017 roku został zatrzymany przez CBA. Prokuratura zarzuciła mu, że korumpował ówczesnego senatora Prawa i Sprawiedliwości. Po trzech latach Krych wyszedł z aresztu, ale sprawa nie została zakończona.
Z powodu fundatora – jak nieoficjalnie dowiedział się „Presserwis” – jedna z osób zaproszonych do komisji przyznającej granty odmówiła. Zastąpiła ją osoba z tej samej redakcji.
– Wspomniany darczyńca nie jest skazany przez żaden niezawisły sąd, był do tej pory tylko obiektem postępowania prokuratury, która dzisiaj nie jest wiarygodną instytucją publiczną, lecz organem autorytarnej władzy politycznej, która nie kieruje się rzetelnymi motywami i nie przestrzega zasad Temidy, czyli równości wszystkich obywateli wobec prawa – zaznacza Piotr Stasiński, kierujący komisją Programu Dziennikarstwa Śledczego.
Fundacja zaznacza, że nie będzie przyjmować finansowania od osób i podmiotów prawomocnie skazanych, podmiotów objętych sankcjami finansowymi ani takich donacji, które w jej ocenie mogą wpłynąć negatywnie na niezależność lub wiarygodność Programu. Nie będzie też przyjmować finansowania od osób lub podmiotów, których ideologia lub wcześniejsze praktyki są niezgodne z prawem, nieetyczne lub zagrażają reputacji Fundacji.
– Nasza wiedza na ten temat (sprawy Przemysława Krycha – przyp. red.) oraz transparentne zasady przyjmowania darowizn, ustawiające firewall między darczyńcami a programem, komisją, procesem aplikowania i jego wynikami, gwarantujące niezależność programu od wpływu darczyńców, dają nam pewność, że darowizna pana Krycha nie naruszy reputacji Fundacji i zasad programu – wyjaśnia Joanna Krawczyk, prezeska Fundacji.
Pierwsza tura programu rusza 20 września 2021 roku. Zgłoszenia będą przyjmowane do 31 października 2021 roku. Z funduszu nie będą mogli korzystać pracownicy „Gazety Wyborczej”.