KRRiT po ponad 1,5 roku upubliczniła raporty na temat mediów publicznych. Wynika z nich, że najmniej obiektywne są „Wiadomości”, w których – według autorów badania z Uniwersytetu Papieskiego – łamana jest m.in. zasada oddzielania informacji od komentarza oraz naruszana jest zasada pluralizmu i wyważenia. Za najmniej obiektywną prowadzącą została uznana Danuta Holecka – wynika z analizy Wirtualnemedia.pl.
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji w 2017 roku zleciła analizę czterech tygodniowych monitoringów TVP1 – w okresach 10-16 lutego, 24-30 kwietnia, 10-16 lipca oraz 2-8 października. Pierwszego z nich dokonało Edukacyjne Laboratorium Mediów Społecznościowych z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II (podmiot wyłoniono w drodze przetargu). Koszt przygotowania raportu z lutego 2017 roku wyniósł 79,5 tys. zł Mimo tego, że raport dotyczył 2017 roku i od tego czasu minęło 2,5 roku, KRRiT nie chciała go udostępnić, tłumacząc m.in. że jest to wewnętrzne opracowanie niemające statusu informacji publicznej.
Częściowe wnioski z raportu opublikowała „Gazeta Wyborcza”, która zaznaczyła, że pytała KRRiT o dokument już w grudniu 2017 roku. O udostępnienie dokumentu wnioskował także Krzysztof Luft, członek poprzedniego składu Krajowej Rady. Redakcja Wirtualnemedia.pl również zwracała się z wielokrotnie z prośbą o informacje w tej sprawie, ale nigdy nie dostała odpowiedzi.
KRRiT stwierdziła wtedy, że zamieściła już omówienia tych raportów. Nie było w nich jednak wielu szczegółów sprawozdań z monitoringu. W komunikacie, który ukazał się po publikacji artykułu o opracowaniu Uniwersytetu Papieskiego, Krajowa Rada wyjaśniła, dlaczego nie upubliczniła jeszcze raportów z monitoringu. –
Przedmiotowe monitoringi są coroczną, standardową kontrolą regulatora mającą na celu zbadanie zgodności ww. planów finansowo-programowych spółek mediów publicznych z ich realizacją. W chwili obecnej nie została jeszcze zakończona procedura związana z analizą ww. raportów wewnątrz spółek – napisała. – KRRiT udostępnia na swojej stronie internetowej przedmiotowe dokumenty zaraz po otrzymaniu potwierdzenia przeprowadzenia przez publiczne media wskazanych wyżej wewnętrznych procedur. Tak będzie i tym razem – zapowiedziała.
„Wiadomości” z najniższym współczynnikiem obiektywizmu
Krajowa Rada ostatecznie w tym tygodniu opublikowała cały raport Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, dotyczy realizacji planów programowych przez spółki publicznej radiofonii i telewizji, analiza dotyczyła czterech wybranych tygodniu, po jednym z czterech kwartałów 2017 roku.
Jeśli spojrzymy na raport za IV kwartał 2017 roku, w uwagach ogólnych stwierdzono, że uśredniony poziom obiektywizmu dla audycji informacyjnych to 78,71 proc., a średnia dla Wiadomości to 73,40 proc.
W głównym wydaniu „Wiadomości” według analityków łamana jest zasada oddzielania informacji od komentarza; a dobór i ranga informacji, sposób ich przedstawiania, zróżnicowanie pod względem geograficznym, tematycznym oraz zróżnicowanie pod względem opcji politycznej naruszają zasady pluralizmu i wyważenia. Zarówno w „Wiadomościach” i „Teleexpressie” dominuje strona rządowa, a opozycja przedstawiana jest w negatywnym świetle. Wśród audycji informacyjnych „Teleexpress” pozytywnie wyróżnił się jednak przede wszystkim ze względu na „dużą liczbę informacji, ich różnorodność oraz neutralny i poprawny język prowadzących”.
Za słabe strony uznano zbyt dużą liczbę informacji politycznych, za mało informacji z regionów, a selekcja informacji oraz kolejność ich nadawania „niekiedy budzi wątpliwości”. Dodano, że informacje polityczne i gospodarcze są zbyt jednostronne, brakuje krytycznego podejścia do prezentowanych treści, a w badanym tygodniu (w IV kwartale 2017 roku) w przekazach dominowała jedna opcja polityczna – partia rządząca (PiS). Z kolei opozycja przedstawiana jest zawsze w negatywnym świetle.
Występuje przewaga setek i wypowiedzi dziennikarzy oraz publicystów kojarzonych z opcją rządzącą czy prawicą („Sieci”, „Do Rzeczy”, wpolityce.pl, „Gazeta Polska Codziennie”), łamana jest zasada oddzielania informacji od komentarzy i opinii, a według badaczy widzowi sugeruje się, jak powinien patrzeć na daną sytuację.
Z kolei w offach oraz belkach zawarte są komentarze i oceny, a niektóre przekazy w całości można zakwalifikować, jako felietony filmowe (publicystykę). Z kolei „Gość Wiadomości” ma charakter publicystyczny, a rozmówcy pytani są o opinie, interpretacje faktów oraz komentowanie wypowiedzi innych osób. Według badaczy niektóre informacje są nadmiernie wydłużane, a w tekstach prowadzących pojawiają się nacechowane zwroty.
Za walory wieczornego wydania „Wiadomości” TVP 1 uznano m.in. zróżnicowanie tematyczne informacji, przewagę własnych materiałów, dobre tempo audycji; jakość techniczną audycji; oprawę graficzną i wizualną stronę programu; wykorzystywanie materiałów archiwalnych, nagrań i cytatów z podaniem źródła; poprawność językową i przystępność przekazów.
Wśród prowadzących najmniej obiektywni Holecka, Adamczyk i Trzmiel
Pod względem współczynnika obiektywizmu w raporcie ujęto także ocenę prowadzących programy publicznego nadawcy. Oceniono, że wśród nich najmniej obiektywna jest Danuta Holecka (szefowa i prowadząca „Wiadomości”), aczkolwiek naukowcy z Uniwersytetu Papieskiego stwierdzili, że Holecka „zachowuje neutralność w czytaniu informacji oraz podczas rozmowy z gościem”.
– Mówi jasno i wyraźnie. Unika nadmiernej mimiki. W jej tekstach pojawiają się pojedyncze zwroty nacechowane i wartościujące – oceniono.
Najgorzej oceniany był też Michał Adamczyk, ale według oceny „zachowuje neutralność podczas czytania, chociaż od czasu do czasu przesadnie akcentuje niektóre słowa. Jego język jest potoczysty, zrozumiały i dynamiczny. Pojedyncze słowa i zwroty nacechowane”.
Z kolei Antoni Trzmiel „zachowuje neutralność, ale czasem zbyt mocno akcentuje niektóre wyrazy i nazwiska. Drobne potknięcia językowe przy czytaniu. Pojedyncze słowa nacechowane. Dykcja niezadowalająca. Chwilami mówi niewyraźnie”.
Pozytywna ocena audycji publicystycznych
Audycje publicystyczne oceniono natomiast na dobrym poziomie pod względem realizacji zasad pluralizmu, bezstronności i wyważenia. Uśredniony poziom obiektywizmu jest wysoki – 87,99 proc., stwierdzono, że prowadzący są profesjonalni i właściwie dobiera się polityków oraz ekspertów. Zachowany został pluralizmu w doborze przedstawicieli partii politycznych. Najlepiej oceniono Jana Pospieszalskiego, Marcina Wikło oraz Alicję Popiel, a na równi: Krzysztofa Ziemca, Marka Pyzę i Anitę Gargas.
Ogólna ocena poziomu obiektywizmu dla informacji to 78, 71 proc., a dla publicystyki 87,99 proc. W raporcie stwierdzono, że „wyniki liczbowe odzwierciedlają wynik analizy jakościowej realizacji zasad pluralizmu, bezstronności i wyważenia w kategorii audycji publicystycznych i informacyjnych na wystarczającym poziomie. Wysoki współczynnik obiektywizmu dla audycji publicystycznych i nieco obniżony dla audycji informacyjnych. Podkreślić należy, że to dane uśrednione dla wszystkich audycji z danej kategorii.
Ponadto, w ogólnej ocenie oferty TVP1 oceniono, że audycje w monitorowanym tygodniu były zróżnicowane gatunkowo i tematycznie, nadawano interesujące i wartościowe filmy dokumentalne oraz serie dokumentalne; pojawiły się nowe, ciekawe audycje edukacyjne oraz różnorodne w formie i treści audycje rozrywkowe. Pozytywnie oceniono także bogatą ofertę audycji religijnych oraz fakt, że wszystkie wyemitowane audycje można obejrzeć w internecie w serwisie VOD.
TVP: uwzględniamy sugestie i uwagi
Po tym jak wyszło na jaw, że Krajowa Rada po tak długim czasie nie udostępniła raportu za który zapłaciła kilkadziesiąt tysięcy złotych, biuro prasowe TVP przekazało portalowi Wirtualnemedia.pl, że „Telewizja Polska zapoznaje się z wnioskami z raportów przekazywanych przez KRRiT”.
– Wszelkie racjonalne sugestie i uwagi zgłaszane przez organ konstytucyjny są uwzględniane w funkcjonowaniu TVP – podkreślono.
Dzień później, publiczny nadawca wystosował oświadczenie, w którym zapewnił, że „na bieżąco analizuje raporty przedstawiane przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji i wyciąga z nich wnioski”. Firma opisała, że po analizie raportu z 2017 roku zleciła w ub.r. Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II kolejne badanie jej programów informacyjnych.
– W dokumencie wysoko oceniono poziom merytoryczny serwisów informacyjnych TVP, a wnioski z niego płynące są skrajnie różne od konkluzji zawartych w materiale przygotowanym przez tą samą instytucję na zlecenie KRRiT w 2017 r. – stwierdzono w oświadczeniu.
– Wybiórcze omawianie raportu, dotyczącego pierwszej połowy 2017 r., bez wskazania na całkowicie odmienny raport za 2018 r., jest tendencyjnym działaniem wymierzonym w redaktorów serwisów informacyjnych, którzy pełnili swoje obowiązki w 2017 r. – dodał publiczny nadawca. Badanie Uniwersytetu Papieskiego dotyczyło także innych programów spółek mediów publicznych: TVP1 i TVP2, Programu 3 Polskiego Radia, Polskiego Radia 24, Radia Łódź, Radia Poznań (wcześniej Radio Merkury), Radia Katowice i Radia dla Ciebie (Warszawa).
Łącznie pod lupę wzięto 5376 godzin programów i wykonano 32 raporty. Dokument liczy ponad 14 tys. stron, przy czym telewizji publicznej poświęcono prawie 2,5 tysiąca stron.
Według danych Nielsen Audience Measurement w kwietniu br. główne wydanie „Wiadomości” oglądało średnio 1,94 mln widzów w TVP1 i 476 tys. w TVP Info.